Bitkisel bazlı beslenme son yıllarda popülerlik kazanan bir yaşam tarzı haline gelmiştir. Bitkisel bazlı beslenme, hayvansal ürünlerin tüketimini minimuma indirerek bitkilerden elde edilen besinleri tercih etmeyi içerir. Bu tarz bir beslenme şekli, insan sağlığına birçok fayda sağladığı düşünüldüğünden giderek daha fazla insan tarafından benimsenmektedir.
Ancak bitkisel bazlı beslenme, protein alımını nasıl etkiler? Protein, vücut için temel bir besindir ve kasların, hormonların ve enzimlerin yapısını oluştururken görev alır. Geleneksel olarak, protein kaynakları çoğunlukla hayvansal ürünlerden elde edilirken, bitkisel bazlı beslenmeyle birlikte bitkilerden alınan protein miktarı konusunda bazı endişeler ortaya çıkabilir.
Bitkisel bazlı beslenen bireyler için protein alımı oldukça önemlidir. Birçok insan, bu diyeti uygularken yeterli miktarda protein alamayacaklarından endişe duyar. Ancak doğru planlama ve çeşitli bitkisel kaynaklar kullanarak, bitkisel bazlı bir diyetle yeterli miktarda protein almak mümkündür.
Protein ihtiyacının belirlenmesi
Protein ihtiyacı bireyden bireye farklılık gösterebilir. İhtiyaç, yaşa, cinsiyete, kiloya ve aktiflik seviyesine bağlı olarak değişebilir. Yetişkin erkekler için günlük ortalama protein ihtiyacı 56 gramdırken, yetişkin kadınlar için ise bu miktar 46 gramdır. Hamilelik veya emzirme dönemi gibi özel durumlarda bu miktar artabilir.
Bitkisel bazlı bir diyetle yeterli miktarda protein alabilmek için kişinin günlük önerilen protein miktarına uygun şekilde planlama yapması önemlidir.
Bitki kaynaklarıyla yeterli protein alımı
Bitki kaynaklarından elde edilen proteinler genellikle tam anlamıyla "tam" protein olarak kabul edilmez çünkü tüm esansiyel amino asitleri içermezler. Esansiyel amino asitler vücut tarafından üretilemez ve dışarıdan alınması gereken amino asitlerdir. Ancak doğru kombinasyonlar yapıldığında bitki kaynakları ile de tam anlamıyla esansiyel amino asitleri içeren proteini elde etmek mümkündür.
Bazı bitki kaynakları yüksek oranda protein içerirken diğerleri düşük oranda içerebilir. Örneğin; baklagiller (mercimek, nohut, fasulye), soya ürünleri (tofu, tempeh), kinoa ve chia tohumu gibi gıdalar yüksek oranda protein içermektedir. Bunun yanında tahıllar (pirinç, buğday), patates ve sebzeler de daha düşük oranda ancak önemli miktarda protein içermektedir.
Bitki bazlı bir diyet uygulayan bireyler için önemli olan şey, farklı bitki kaynaklarını kombinleyerek eksik amino asitleri tamamlamaktır. Örneğin; tahıl ve baklagillerin bir arada tüketilmesi eksik amino asitleri tamamlamanın en iyi yoludur.
Bitkisel bazlı beslenmede alternatif protein kaynakları
Bitkisel bazlı bir diyet uygulayan bireyler için alternatif protein kaynakları mevcuttur. Örneğin soya ürünleri (tofu, tempeh) ve sebzelerden yapılan et benzeri ürünler genellikle yüksek oranda proteine sahiptir.
Ayrıca bitkisel bazlı proteini takviye edebilmek amacıyla bezelye proteini veya pirinç proteini gibi toz formunda ürünler de kullanılabilir. Bu takviyeler genellikle vegan veya vejetaryen bireyler tarafından tercih edilir.
Dikkat edilmesi gereken noktalar
Bitkisel bazlı bir diyet uygulanırken dikkat edilmesi gereken noktalar da vardır. İlk olarak çeşitlilik önemlidir. Farklı bitki kaynaklarından elde edilen proteinleri tüketerek eksik amino asitleri tamamlamak önemlidir.
Ayrıca demir ve B12 vitamini gibi besin maddelerinin de bitkisel bazlı bir diyette dikkate alınması gerekir. Demir açısından zengin gıdalar arasında koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı), kuru meyveler (kiraz, kuru üzüm) ve baklagiller bulunurken; B12 vitamini açısından zengin gıdalar arasında ise algler veya takviye edici gıdalar yer almaktadır.
19.02.2024 21:26 tarihinde Elif Avcı tarafından yazıldı.