Beyaz un, bugün dünya genelinde en çok tüketilen gıda maddelerinden biridir. Ekmek, makarna, börek gibi birçok farklı yiyecekte kullanılan beyaz unun, bedenimize olan zararları hakkında bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir. Beyaz un, işleme sürecinden geçirilerek elde edilen ve besin değeri oldukça düşük olan bir üründür. İçerisindeki lif oranının düşük olması ve besleyici öğelerinin büyük bir kısmının alınmış olması nedeniyle sağlık açısından pek tercih edilmemesi gereken bir besindir.
Beyaz unun bedenimize olan zararlarından bahsetmeden önce beyaz unda bulunan temel bileşenleri incelemek faydalı olacaktır. Beyaz unun ana bileşeni nişastadır. Nişasta, karbonhidrat grubuna ait olup vücut için enerji kaynağıdır. Ancak beyaz unda bulunan nişasta, rafine edilerek elde edildiği için daha hızlı sindirilir ve kana daha çabuk karışır. Bu da kan şekerinde ani yükselmelere ve düşmelere neden olabilir.
Beyaz unun bedenimize olan zararlarından ilki obezite riskidir. Beyaz un, yüksek glisemik indeksli bir besindir. Yani vücutta hızla şeker olarak kullanılır ve insülin seviyelerini yükseltir. Sürekli olarak beyaz un tüketmek, insülin direncine neden olabilir ve sonuç olarak kilo artışına yol açabilir. Ayrıca beyaz unlu yiyecekler genellikle doyurucu değildirler ve bu nedenle kişi daha fazla yemek yeme eğiliminde olabilir.
Beyaz unun bedenimize olan zararlarından bir diğeri ise sindirim sorunlarıdır. Lif oranının düşük olması nedeniyle beyaz unda bulunan nişasta çabuk sindirilir ve bağırsaklarda mayalanarak gaz oluşumuna yol açabilir. Bu durum şişkinlik, gaz sancıları ve sindirim problemlerine sebep olabilir.
Beyaz unlu ürünlerin tüketimi aynı zamanda kan şekeri dengesizliklerine de yol açabilir. Yüksek glisemik indeksi nedeniyle beyaz unda bulunan şekerler hızlı bir şekilde kana karışarak kan şekerinin ani yükselmesine neden olur. Bunun sonucunda ise pankreas tarafından insülin salgısı artar ve kan şekeri düşer. Uzun vadede bu durum diyabet riskini artırabilir.
Beyaz unlu gıdaların sürekli tüketimi ayrıca kalp sağlığı üzerinde de olumsuz etkilere sahip olabilir. Yüksek glisemik indeksi nedeniyle kan şekerindeki ani dalgalanmalar, kalp-damar hastalıkları riskini artırabilir. Ayrıca beyaz unda bulunan doymuş yağlar da kolesterol seviyesini yükselterek kalp sağlığını tehdit edebilir.
Besin değeri düşük olduğu için beyaz unlu gıdalarda genellikle vitamin ve mineral eksikliği görülür. Tam tahıl ürünleri yerine beyaz unlu yiyecekler tercih edildiğinde kişi, vücuduna ihtiyaç duyduğu vitaminleri ve mineralleri alamayabilir. Özellikle B vitaminleri, demir, magnezyum ve çinko gibi besin öğeleri eksikliği görülmesi yaygındır.
22.10.2024 15:00 tarihinde Deniz Rümeysa Gökçe tarafından yazıldı.