Günümüzde hemen hemen herkesin hayatında yer alan bir madde olan şeker, lezzetli bir tat vermesinin yanı sıra sağlık açısından da pek çok zararı beraberinde getiriyor. Özellikle aşırı tüketildiğinde birçok hastalığa zemin hazırlayan şeker, obezite, diyabet, kalp rahatsızlıkları gibi sorunlara yol açabilmektedir. Bu nedenle, sağlığımızı korumak adına alternatif tatlandırıcılar kullanmak oldukça önemlidir.
Şekerin zararlarına değinmeden önce şekerin ne olduğunu ve nasıl üretildiğini anlamak önemlidir. Şeker, genellikle bitki özlerinden elde edilen doğal bir tatlandırıcıdır. En yaygın kullanılan türü olan sofra şekeri (sakkaroz), genellikle şeker kamışı veya şeker pancarından elde edilir. Şeker kamışı veya şeker pancarı özütleri işlenerek kristalize bir yapıya dönüştürülür. Bu süreçte şeker kristallerine çeşitli kimyasallar eklenerek beyazlatma işlemi gerçekleştirilir. Elde edilen beyaz toz, market raflarında satışa sunulur ve çoğu kişi tarafından günlük hayatta sıkça kullanılır.
Ancak, bu işlem sonucunda elde edilen rafine şekerin sağlığa olan etkileri oldukça zararlıdır. Rafine şeker, yüksek glisemik indeks değerine sahip olduğu için hızla kana karışır ve kan şekeri seviyelerinde ani yükselmelere neden olur. Sürekli olarak kan şekeri seviyelerinin yükselip düşmesi ise insülin direnci gelişimine yol açabilir ve diyabet riskini arttırabilir. Ayrıca, bu sürekli dalgalanmalar enerji düzeylerinde de istikrarsızlık yaratır ve halsizlik hissiyle sonuçlanabilir.
Bunun yanı sıra, aşırı şeker tüketimi obeziteye de zemin hazırlayabilir. Rafine şeker içeren besinler genellikle düşük besleyici değerlere sahiptir ve vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri sağlamazlar. Bu nedenle, fazla enerji alımına neden olurken aynı zamanda beslenme eksikliklerine de yol açabilirler.
Şekerin zararları bunlarla da sınırlı değildir; uzun vadeli tüketimi kalp hastalıkları riskini arttırabilir. Yapılan araştırmalar, aşırı miktarda şeker tüketiminin yüksek trigliserid seviyelerine yol açtığını ve bu da kalp rahatsızlıklarıyla ilişkilendirildiğini göstermektedir.
Bu nedenlerle, alternatif tatlandırıcılar kullanmak sağlıklı bir yaşam için önemlidir. Alternatif tatlandırıcılar genellikle doğal kaynaklardan elde edilir ve daha az kalori içerirler. İşte en yaygın kullanılan alternatif tatlandırıcılar:
1. Stevia: Stevia bitkisi yapraklarından elde edilen doğal bir tatlandırıcıdır. Şekere göre 200-300 kat daha tatlıdır ancak kalorisi yok denecek kadar azdır. Kan şekeri seviyelerini etkilemez ve diyabet hastalarının da rahatlıkla tüketebileceği bir seçenektir.
2. Bal: Bal doğal bir tatlandırıcı olup antioksidan özelliklere sahiptir. Doğal balın içeriğinde vitaminler, mineraller ve amino asitler bulunurken aynı zamanda bağışıklık sistemini destekleyici etkisi vardır.
3. Akçaağaç Şurubu: Akçaağaç ağacının özsuyundan elde edilen akçaağaç şurubu doğal bir tatlandırıcıdır ve genellikle kahvaltılıklarda kullanılır. Yüksek mineral içeriğiyle bilinen akçaağaç şurubu, rafine şekere göre daha düşük glisemik indeks değerine sahiptir.
4. Hindistan Cevizi Şekeri: Hindistan cevizi özünden yapılan hindistan cevizi şekeri lifli bir yapıya sahiptir ve kan şekeri seviyesini daha dengeli tutar. Ayrıca hindistan cevizi şekeri diğer alternatif tatlandırıcılara göre daha az kalori içerir.
5. Eritritol: Eritritol doğada bulunan bir poliol olup şeker alkolü olarak bilinir. Daha düşük kalori içeren eritritol, diğer poliyoller gibi diş çürümelerine yol açmaz ve sindirim sisteminden hızla atılır.
Alternatif tatlandırıcıların kullanılması sağlık açısından önemli olsa da dikkatli tüketilmelidir. Herhangi bir yiyecekteki veya içecekteki şekeri tamamen çıkarmaya çalışmak yerine daha dengeli bir beslenme programına geçmek önemlidir. Ayrıca, bazen doğal olarak bulunan şekerleri de içeren meyve gibi besinleri tüketmek de vücut için gerekli olan vitamin ve mineralleri almanızı sağlayacaktır.
22.01.2024 19:52 tarihinde Mehmet Kayacı tarafından yazıldı.