Günümüzde pek çok insanın yaşam tarzı değişiklik göstermiş, beslenme alışkanlıkları da bu değişime paralel olarak dönüşmüştür. Özellikle fast food kültürünün yaygınlaşmasıyla birlikte şeker tüketimi de artmıştır. Ancak şekerin fazla tüketiminin vücut üzerinde pek çok olumsuz etkisi bulunmaktadır. Bu makalede, şeker tüketiminin olumsuz etkilerini inceleyecek ve azaltma yollarını ele alacağız.
Şeker, doğal olarak meyve ve sebzelerde bulunan bir karbonhidrat türüdür. Vücudumuz enerji üretmek için glikoz adı verilen şekere ihtiyaç duyar. Ancak fazla şeker tüketimi, obezite, diyabet ve kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarına neden olabilir. Ayrıca, şekerin bağışıklık sistemini zayıflattığı, konsantrasyon problemlerine yol açtığı ve hatta depresif ruh haline neden olduğu da bilinmektedir.
Öncelikle, fazla şeker tüketiminin obeziteye yol açtığını belirtmek önemlidir. Şekerli içecekler ve atıştırmalıklar, yüksek miktarda boş kalori sağlar ve kilo alımını tetikler. Şekerli içeceklerdeki fruktoz adlı şeker tipi, karaciğerde yağa dönüştürülerek vücutta yağ birikimine sebep olur. Ayrıca fazla şeker tüketimi insülin direnci geliştirerek diyabet riskini artırır.
Kalp sağlığı üzerindeki etkileri de göz ardı edilmemelidir. Şekerin aşırı tüketimi trigliserit seviyelerini yükselterek kalp hastalığı riskini artırır. Ayrıca yüksek miktarda şeker tüketimi LDL (kötü) kolesterol seviyelerini artırarak arterlerde plak birikimine neden olur.
Şekerin bağışıklık sistemini zayıflattığı da bilinen bir gerçektir. Araştırmalar, aşırı miktarda şeker tüketen kişilerin daha sık enfeksiyonlara yakalandığını göstermiştir. Şeker, beyaz kan hücrelerinin enfeksiyonla mücadelesini engeller ve bağışıklık sisteminin gücünü azaltır.
Konsantrasyon problemleri de fazla şeker tüketiminin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Şekerli yiyecekler ve içecekler hızlı bir enerji patlaması sağlar ancak bu etki kısa süreli olur. Hızlı enerji düşmesiyle birlikte konsantrasyon eksikliği yaşanabilir. Özellikle çocuklarda bu durum okul performansını olumsuz etkileyebilir.
Depresif ruh hali de fazla şeker tüketiminin psikolojik etkilerinden biridir. Şeker alındığında beyinde serotonin adı verilen mutluluk hormonu salgılanır ancak bu etki geçicidir. Şekerden sonra gelen ani enerji düşmesi depresif ruh haline neden olabilir.
Şimdi gelelim şeker tüketimini azaltmanın yollarına...
1) Şekerli içecekler yerine su veya bitki çayları tercih edebilirsiniz. Su vücudun ihtiyaç duyduğu hidrasyonu sağlarken içerisinde hiçbir ekstra kalori bulunmaz.
2) Tatlı ihtiyacınızı meyve ile karşılayabilirsiniz. Meyveler doğal olarak şeker içerir ancak aynı zamanda vitamin, mineral ve lif açısından da zengindirler.
3) Hazır gıdalardan uzak durun. Hazır soslar, salata sosları ve abur cuburlar genellikle yüksek miktarda eklenmiş şekere sahiptir.
4) Etiketleri dikkatlice okuyun. Görünmez şekilde eklenmiş şekeri fark etmek zor olabilir ancak ambalajların arkasında yazılı olan bileşenleri kontrol ederek bunu yapabilirsiniz.
5) Şekersiz tatlandırıcılar kullanmayı deneyebilirsiniz ancak bunu yaparken aşırıya kaçmamaya özen göstermelisiniz.
6) Kendi yiyeceklerinizi hazırlayın. Ev yapımı yiyeceklerde hangi malzemelerin kullanılacağına siz karar verebilirsiniz ve böylece gereksiz eklenmiş şekerleri önleyebilirsiniz.
24.12.2023 15:39 tarihinde Zeynep Kara Yıldız tarafından yazıldı.