Paleo diyeti son yıllarda popülerliği artan ve birçok kişi tarafından tercih edilen bir beslenme modelidir. Bu beslenme tarzı, avcı-toplayıcı dönemlerde insanların beslenme şekillerini temel alır ve modern çağın getirdiği işlenmiş gıdalardan uzak durmayı hedefler. Paleo diyeti, tüketilen gıdaların doğal ve işlenmemiş olmasını savunurken, işlenmiş gıdaların sağlığa zararlı olduğunu iddia eder. Peki, Paleo diyeti nedir ve Avrupa'nın en eski diyetleri arasında yer alır mı? Bu konuyu detaylı bir şekilde ele alalım.
Paleo diyetinin temel felsefesi, insanların evrimleşme sürecindeki beslenme alışkanlıklarına geri dönerek daha sağlıklı bir yaşam sürmeyi hedeflemektir. Paleo diyetinde tüketilen gıdalar genellikle et, balık, sebze, meyve, kabuklu yemişler ve tohumlardan oluşur. Bu besinlerin doğal ve işlenmemiş olması önemlidir.
Paleo diyetinde tüketilen gıdalardan kaçınılanlar ise genellikle işlenmiş gıdalardır. Rafine şeker, beyaz un, işlenmiş yağlar ve trans yağlar gibi sağlıksız bileşenlere sahip olan bu gıdaların vücut üzerinde olumsuz etkileri olduğu düşünülür. Ayrıca süt ürünleri ve baklagiller de Paleo diyetinde sınırlı miktarda tüketilir veya tamamen çıkartılır.
Paleo diyetinin sağlık üzerinde birçok faydası olduğu düşünülmektedir. İlk olarak, bu diyette tüketilen gıdaların düşük glisemik indekse sahip olması sebebiyle kan şekerini dengelemeye yardımcı olabilir. Bu da enerji seviyelerini sabit tutarak gün boyunca daha az açlık hissi yaşanmasını sağlar.
Ayrıca Paleo diyetindeki düşük karbonhidrat alımının kilo vermek isteyenler için etkili olduğu düşünülür. Karbonhidratların azaltılmasıyla birlikte vücuttaki insülin seviyeleri düşer ve yağ yakımı artar. Bu da kilo verme sürecini hızlandırabilir.
Paleo diyetinin inflamasyonu azaltıcı etkisi de bulunmaktadır. İçerdiği antioksidanlar sayesinde vücutta oluşabilecek iltihaplanma riskini azaltabilir ve kronik hastalıkların önlenmesine yardımcı olabilir.
Ancak Paleo diyetinin bazı eleştirileri de bulunmaktadır. Öncelikle, bu diyette tam tahıl ürünleri gibi bazı besin gruplarından uzak durulmasıyla birlikte bazı temel besin öğelerinin eksik kalabileceği söylenmektedir. Özellikle lif açısından zengin olan tam tahıl ürünleri çıkartılırsa sindirim sistemi problemleri yaşanabilir.
Ayrıca Paleo diyetinin pahalı bir beslenme modeli olduğu da eleştirilmektedir. Doğal ve organik gıdaların tercih edilmesi maliyetleri arttırabilir ve bu nedenle herkes için uygulanabilir olmayabilir.
Avrupa'nın en eski diyetleri arasında Paleo diyetinin yer alması tartışmalıdır. Çünkü Paleo diyeti aslında modern çağda ortaya çıkmış bir beslenme modelidir ve Avrupa'nın tarih boyunca benimsediği farklı beslenme alışkanlıklarıyla karşılaştırılması mümkün değildir.
Ancak Paleo diyetinin temel prensipleri, insanların avcılık ve toplayıcılık dönemlerindeki beslenme şekillerine benzerlik göstermektedir. Yani doğal ve işlenmemiş gıdalarla beslenme anlayışını temel alan Paleo diyeti, bu açıdan Avrupa'nın geçmişteki bazı beslenme modellerinden esinlenebilir.
Örneğin Orta Çağ'da Avrupa'da yaygın olan "Nordic Diet" olarak bilinen beslenme modelinde de et, balık, sebze ve meyve ağırlıklı bir beslenme tarzının benimsendiği bilinmektedir. Bu beslenme modeli de doğal ve işlenmemiş gıdalarla sağlıklı bir yaşam sürmeyi hedeflemekteydi.
18.09.2024 12:00 tarihinde Oğuzhan Alp tarafından yazıldı.