Nişasta bazlı şekerler (NBS), son yıllarda beslenme dünyasında oldukça tartışmalı bir konu haline gelmiştir. Genellikle işlenmiş gıdalarda bulunan ve tatlandırıcı olarak kullanılan bu şekerler, sağlık üzerindeki etkileri nedeniyle pek çok uzman tarafından eleştirilmektedir. Bu makalede, nişasta bazlı şekerlerin ne olduğunu, nasıl üretildiğini ve tüketiminin olası sağlık risklerini ele alacağız.
Nişasta bazlı şekerler, mısır, buğday veya patates gibi bitkilerde doğal olarak bulunan nişastanın işlemden geçirilmesiyle elde edilen şekerlerdir. Bu işlem sırasında nişasta enzimler yardımıyla parçalanır ve daha sonra glukoz veya fruktoz gibi basit şekerlere dönüştürülür. Elde edilen şekerler daha sonra çeşitli işlemlerden geçirilerek daha uzun süre dayanabilen bir tatlandırıcıya dönüştürülür.
Nişasta bazlı şekerlerin en yaygın olanlarından biri yüksek fruktozlu mısır şurubudur (YFMS). YFMS, mısır nişastasının hidrolizi ile elde edilen ve içerdiği yüksek oranda fruktoz nedeniyle tartışmalı olan bir tatlandırıcıdır. İşlenmiş gıdalarda özellikle tatlı içeceklerde yaygın olarak kullanılır.
Birçok kişi, nişasta bazlı şekerleri tüketmenin zararlı etkilerine dair endişeler taşımaktadır. Bununla birlikte, bu endişelerin bilimsel temelleri tam olarak kanıtlanmamıştır. Araştırmalar, aşırı tüketiminin obezite, diyabet, kalp hastalıkları ve karaciğer yağlanması gibi sağlık sorunlarıyla ilişkili olabileceğini göstermektedir.
Birincil endişe obezite ile ilişkilidir. Nişasta bazlı şekerlerin ağırlıklı olarak fruktoz içermesi nedeniyle vücutta yağ depolanmasını arttırabileceği düşünülmektedir. Fruktozun karaciğerde metabolize edilmesi için glukozdan daha fazla enerji harcaması gerektiği için fazla tüketildiğinde yağa dönüştürülme riski artar. Bu da kilo alımına katkıda bulunabilir.
Diyabet de nişasta bazlı şeker tüketimiyle ilgili diğer bir endişedir. Araştırmalar, aşırı miktarda fruktoz tüketiminin insülin direncini arttırabileceğini ve tip 2 diyabete yol açabileceğini göstermektedir. Ancak, bu bağlantının kesinliği hala araştırma gerektiren bir konudur.
Kalp hastalıkları da nişasta bazlı şekerlerin potansiyel sağlık riskleri arasındadır. Aşırı fruktoz alımının trigliserid seviyelerini yükseltebileceği ve kolesterol metabolizmasını olumsuz etkileyebileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte, bu konuda yapılan araştırmalar henüz net sonuçlar vermemektedir.
Son olarak, karaciğer sağlığı da nişasta bazlı şeker tüketimiyle ilişkilendirilmektedir. Fruktozun büyük miktarlarda alınması karaciğerde yağlanmaya neden olabilir ve hepatik steatozis adı verilen bir duruma yol açabilir. Kronik olarak devam eden bu durum zamanla ciddi karaciğer rahatsızlıklarına yol açabilir.
Nişasta bazlı şekerleri tüketmekten kaçınmak için yapabileceğimiz bazı önlemler vardır. Birincisi, işlenmiş gıdalardaki etiketleri okuyarak nişasta bazlı şeker içeren ürünleri belirlemektir. İkincisi ise evde yemek yaparken doğal tatlandırıcılar kullanmaktır. Bal, agave nektarı veya doğal meyve sularının kullanımı sağlıklı alternatifler olabilir.
07.04.2024 15:39 tarihinde Seda Uzun tarafından yazıldı.