Son yıllarda popülerliği artan ketogenik diyet, düşük karbonhidratlı ve yüksek yağ içeren bir beslenme planıdır. Bu diyet, vücudun enerji kaynağı olarak yağları kullanmasını sağlar. Karbonhidrat alımı kısıtlandığı için vücut, yağ yakarak enerji üretir. Ketozis adı verilen bu durumda, vücut keton adı verilen molekülleri kullanır.
Ketogenik diyetin temel amacı kilo vermek olsa da, aynı zamanda bazı sağlık sorunlarının tedavisinde de etkilidir. Epilepsi, diyabet, kanser gibi hastalıkların yönetiminde kullanılan bir diyet programıdır. Ayrıca enerji seviyesini artırarak beyin fonksiyonlarını destekler.
Ketogenik diyet nasıl yapılır? Bu diyeti kimler uygulayabilir? Bu soruların cevaplarını ele alalım.
Ketogenik Diyetin Temelleri
Ketogenik diyetin temel prensibi karbonhidrat alımını sınırlamaktır. Günlük kalori ihtiyacının yüzde 5-10'u karbonhidratlardan, yüzde 70-80'i yağlardan ve yüzde 15-20'si proteinlerden elde edilir. Ortalama bir yetişkin için günlük karbonhidrat alımı 20-50 gram arasında olmalıdır.
Bu düşük karbonhidrat alımı nedeniyle vücut glikozu enerji kaynağı olarak kullanamaz ve yağ yakmaya başlar. Yağların yakılması sonucunda ketonlar üretilir ve vücut bunları enerji olarak kullanır.
Ketozise girmek için genellikle 2-4 gün süren bir adaptasyon süreci gereklidir. Bu süre zarfında vücut glikojen depolarını tüketir ve ketozise geçer.
Hangi Yiyecekler Tercih Edilmeli?
Ketogenik diyet uygulayan kişilerin tercih etmesi gereken yiyecekler şunlardır:
1. Yağlar: Zeytinyağı, hindistan cevizi yağı, avokado yağı gibi sağlıklı yağlar tercih edilmelidir.
2. Proteinler: Et, balık, tavuk gibi hayvansal protein kaynakları tercih edilmelidir.
3. Sebzeler: Yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, kabak gibi düşük karbonhidrat içeren sebzeler tüketilebilir.
4. Yumurta: Ketogenik diyetin önemli bir parçası olan yumurta tüketimi teşvik edilir.
5. Süt Ürünleri: Tam yağlı peynirler ve yoğurtlar tüketilebilir.
6. Nuts and Seeds (Yemişler ve Tohumlar): Badem, ceviz gibi yemişler ile chia tohumu, keten tohumu gibi tohumlar tercih edilebilir.
Hangi Yiyeceklerden Kaçınılmalı?
Ketogenik diyet uygulayan kişilerin kaçınması gereken yiyecekler şunlardır:
1. Şekerli Yiyecekler: Tatlılar, şekerli içecekler ve meyve sularından kaçınılmalıdır.
2. Tahıllar: Ekmek, makarna, pirinç gibi tahıl ürünleri tüketilmemelidir.
3. Şekerli Meyveler: Muz, üzüm gibi şeker oranı yüksek meyvelerden uzak durulmalıdır.
4. İşlenmiş Gıdalar: Hazır atıştırmalıklar, fast food ürünleri ve işlenmiş et ürünleri tüketilmemelidir.
5. Nişastalı Sebzeler: Patates, havuç gibi nişasta oranı yüksek sebzelerden kaçınılmalıdır.
6. Alkollü İçecekler: Alkol tüketimi sınırlandırılmalı veya tamamen bırakılmalıdır.
Kimler Ketogenik Diyet Uygulayabilir?
Ketogenik diyet herkes için uygun olmayabilir. Özellikle hamilelik ve emzirme döneminde olan kadınların bu diyete başlamadan önce doktorlarına danışmaları önemlidir.
Ayrıca böbrek yetmezliği veya karaciğer hastalığı olan kişiler de ketogenik diyete başlamadan önce doktorlarından onay almalılardır.
Bu diyete başlamadan önce mutlaka bir uzmana danışmak önemlidir çünkü herkesin metabolizması farklı çalışabilir ve bireysel ihtiyaçlar göz önünde bulundurulmalıdır.
11.01.2024 09:00 tarihinde Ahmet Selim Özsoy tarafından yazıldı.