Karbonhidratlar, vücudumuzun enerji ihtiyacını karşılamak için önemli bir besin kaynağıdır. Ancak, tüketilen karbonhidratların kalitesi de büyük bir öneme sahiptir. İyi ve kötü karbonhidratlar olarak adlandırılan iki farklı tür bulunmaktadır. Bu yazıda, iyi ve kötü karbonhidratlar arasındaki farkları inceleyeceğiz.
İyi karbonhidratlar, tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve baklagiller gibi doğal kaynaklardan elde edilen karbonhidratlardır. Bu tür karbonhidratlar, kompleks yapıları nedeniyle daha uzun süre tokluk hissi sağlarlar ve sindirimi daha yavaş gerçekleşir. Aynı zamanda lif içerikleri yüksek olduğu için sindirim sistemini düzenler ve kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olurlar.
Tam tahıllar, özellikle kepekli ekmek, esmer pirinç ve yulaf gibi gıdalar iyi karbonhidrat kaynaklarıdır. Bu gıdalardaki lif miktarı yüksek olduğu için uzun süre tok kalmanızı sağlayarak aşırı yemek yeme isteğinizi azaltır. Ayrıca mineral ve vitamin açısından da zengindirler.
Sebzeler ve meyveler de iyi karbonhidrat kaynaklarıdır. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, lahana gibi sebzeler düşük kalorili olmalarının yanında vitamin ve mineraller bakımından da oldukça zengindirler. Meyveler ise doğal şeker içerdikleri için tatlı isteğini bastırabilirken aynı zamanda antioksidanlar açısından da zengin bir besin kaynağıdır.
Baklagiller de iyi karbonhidrat kaynaklarındandır. Nohut, mercimek, fasulye gibi baklagiller protein açısından zengin oldukları gibi aynı zamanda lif içeriğiyle de dikkat çekerler. Sindirimi yavaşladığı için kan şekerinin dengelenmesine yardım ederler.
Kötü karbonhidratlar ise işlenmiş gıdalarda bol miktarda bulunan basit şekerlerdir. Bu tür karbonhidratların sindirimi hızlı gerçekleştiği için kan şekerinde ani dalgalanmalara neden olurlar. Beyaz ekmek, beyaz pirinç, şekerli içecekler ve abur cubur gibi gıdalar kötü karbonhidrat kaynaklarıdır.
Beyaz un kullanılarak yapılan ürünler işlenmiş gıdalara örnek olarak verilebilir. İncelemeye değer olan nokta ise beyaz unda lif oranının çok düşük olmasıdır. Yani beyaz undan yapılan ekmek veya makarna gibi ürünlerin sindirimi çok hızlı gerçekleşir ve kan şekerinde ani yükselmelere neden olur.
Aynı şekilde beyaz pirinç de işlenmiş bir gıdadır ve lif oranı düşüktür. Daha az doyurucu olduğu için daha fazla tüketme isteği oluşabilir.
Şekerli içeceklerde ise fazla miktarda şeker bulunur ve bu da hızlı enerji sağlar ancak uzun süre tokluk hissi vermez. Ayrıca içerdikleri boş kaloriler obezite riskini arttırabilir.
Abur cubur denilen atıştırmalıklar genellikle işlenmiş gıdalardan yapılmıştır ve bol miktarda basit şeker içerirler. Bunların tüketiminin sınırlanması gerekmektedir çünkü uzun vadede kilo alımına neden olabilirler.
12.01.2024 11:52 tarihinde Tolga Can Çetin tarafından yazıldı.