Günümüzde, beslenme alışkanlıklarımızın sağlığımız üzerindeki etkisi büyük bir önem taşımaktadır. Özellikle kan şekeri düzeyinin kontrol altında tutulması, birçok sağlık sorununun önüne geçmek için oldukça önemlidir. Kan şekeri düzeyinin sürekli olarak yüksek olması, diyabet gibi ciddi bir hastalığa yol açabilirken, düşük kan şekeri de hipoglisemi gibi sorunları beraberinde getirebilir.
Peki, kan şekeri düzeyini dengede tutmak için hangi yiyecekleri tercih etmeliyiz? Bu sorunun cevabını bulmak için öncelikle kan şekerinin nasıl kontrol edildiğini ve hangi faktörlerin etkili olduğunu anlamamız gerekmektedir.
Kan şekerinin kontrol edilmesinde en önemli faktör insülin hormonudur. İnsülin hormonu, pankreas tarafından salgılanır ve kan şekerini hücrelere taşıyarak enerji üretimini sağlar. Kan şekerinin yükselmesi durumunda pankreas daha fazla insülin salgılar ve kan şekerini dengelemeye çalışır. Ancak bazı durumlarda pankreas yeterli miktarda insülin üretemez veya vücut hücreleri insüline direnç geliştirir, bu da kan şekeri düzeyinin kontrolsüz bir şekilde yükselmesine neden olur.
Kan şekerini dengede tutmak için ilk olarak karbonhidrat alımına dikkat etmek gerekmektedir. Karbonhidratlar, vücuda enerji sağlayan temel besin maddeleridir ancak bazı karbonhidratlar daha hızlı sindirilerek kana karışır ve kan şekeri seviyesini hızla yükseltirken, bazıları daha yavaş sindirilerek daha uzun süre tokluk hissi sağlar ve kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur.
Özellikle rafine edilmiş karbonhidratlar, beyaz ekmek, beyaz pirinç gibi işlenmiş tahıllar ve şeker içeren gıdalar kan şekerini hızla yükseltirken, tam tahıllar, kepekli ekmek, esmer pirinç gibi lif oranı yüksek gıdalar daha yavaş sindirilerek kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur. Bu nedenle kan şekerini dengede tutmak isteyen kişilerin tam tahıl ürünlerini tercih etmeleri önerilmektedir.
Protein alımının da kan şekeri düzeyini etkilediği bilinmektedir. Proteinli besinler daha uzun süre tokluk hissi verdiği için aşırı kalori alımını engeller ve kan şekeri seviyesinin dengelenmesine yardımcı olur. Ayrıca proteinlerin sindirim süreci daha uzundur, bu da kan şekerinin hızla yükselip düşmesini engeller.
Sağlıklı yağ tüketimi de kan şekeri düzeyini kontrol altında tutmak için önemlidir. Özellikle doymamış yağlar (avokado, zeytinyağı gibi) kalp dostu yağlardır ve kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olurlar. Doymuş yağlar ise (yağlı etler, tereyağı gibi) insülin direnci riskini arttırarak kan şekerinin yükselmesine neden olabilir.
Ayrıca lifli gıdaların tüketimi de kan şekeri düzeyinin kontrol edilmesinde büyük bir rol oynar. Lifli gıdalar sindirim sistemini yavaşlatarak glisemik indeksi düşürür ve dolayısıyla kan şekeri seviyesinin ani iniş çıkışlarını engeller. Sebzeler, meyveler, baklagiller ve kepekli tahıl ürünleri lif açısından zengindir ve diyabet riskini azaltmaya yardımcı olur.
Son olarak antioksidan açısından zengin olan gıdaların tüketimi de kan şekeri düzeyini dengelemeye yardımcı olabilir. Antioksidanlar serbest radikallerle savaşarak hücre hasarını önler ve vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir. Bu nedenle yeşil yapraklı sebzeler, meyveler (özellikle çilek, böğürtlen gibi koyu renkli meyveler) ve baharatlar (zerdeçal, tarçın gibi) günlük beslenme programında yer almalıdır.
Kısacası, kan şekeri düzeyini dengede tutmak için sağlıklı bir beslenme programına ihtiyaç vardır. Karbonhidrat alımının kontrol altında tutulması, protein ve sağlıklı yağların tüketimi ile birlikte lifli ve antioksidan açısından zengin gıdaların tercih edilmesi oldukça önemlidir. Bununla birlikte fiziksel aktivite yapmak da insülin duyarlılığını arttırarak kan şekeri kontrolünün sağlanmasına yardımcı olacaktır.
22.12.2023 04:52 tarihinde Ceren Aydın tarafından yazıldı.