Son yıllarda glutensiz diyetlerin popülaritesi artmış durumda. Birçok insan, sağlıklarını iyileştirmek veya kilo vermek amacıyla bu diyetlere başvuruyor. Özellikle çölyak hastaları için bu diyetler şart olsa da, glutensiz beslenmenin herkes için gerekli olduğunu söylemek doğru olmayabilir. Peki, glutensiz diyetler sağlık için gerçekten gerekli mi? Bu konuyu detaylı bir şekilde ele alalım.
Öncelikle, gluten nedir ve hangi yiyeceklerde bulunur? Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunan bir protein türüdür. Gluten, hamurun elastikiyetini artırarak ekmek ve hamur işlerinin yapısını korumasına yardımcı olur. Glutensiz diyetlerde ise bu tahılların kullanımı sınırlanır veya tamamen kaldırılır.
Glutensiz diyetlere başvuranların en büyük sebeplerinden biri çölyak hastalığıdır. Çölyak hastalığı, bağırsakların gluteni sindirememesi sonucunda ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Gluten tüketildiğinde bağırsaklarda iltihaplanma meydana gelir ve besin emilimi bozulur. Bu nedenle çölyak hastalarının hayatları boyunca gluten içeren yiyeceklerden uzak durmaları gerekmektedir.
Çölyak hastalarının dışında glutensiz diyetlere başvuranların bir kısmı da gluten intoleransına sahip olan kişilerdir. Gluten intoleransı, çölyak hastalığı kadar ciddi olmasa da benzer belirtiler gösteren bir durumdur. Gluten intoleransı olan kişiler, gluten tükettiklerinde mide bulantısı, karın ağrısı, şişkinlik gibi sindirim sorunları yaşayabilirler.
Ancak çölyak hastaları ve gluten intoleransına sahip olan kişiler dışında genel olarak sağlıklı bireyler için glutensiz diyetlere ihtiyaç yoktur. Glutensiz beslenme yöntemiyle kilo vermek veya daha sağlıklı olmak isteyen insanlar için bilimsel bir dayanak bulunmamaktadır. Aksine, tam tahıl içeren besinlerin vücut için sağladığı faydalar göz ardı edilmemelidir.
Tam tahıl içeren besinler, lif açısından zengindir ve sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur. Ayrıca vitamin ve mineral bakımından da zengin olan bu besinler enerji düzeyini yükseltir ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Glutensiz diyetlere bağımsız olarak başvuran kişilerde bazen demir eksikliği gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Bazı insanlar glutene karşı duyarlılık gösterebilir ve bu durumda belirtiler yaşayabilirler. Ancak bunlar çölyak hastalığı veya gluten intoleransından farklıdır. Glutene duyarlılık gösteren kişilerde mide bulantısı, karın ağrısı ve halsizlik gibi belirtiler görülebilir. Bu durumda da tam tahıl içeren besinleri sınırlamak yerine doktora danışmak daha doğru olacaktır.
24.02.2024 04:52 tarihinde Hakan Demir tarafından yazıldı.