Glutensiz diyetler son yıllarda oldukça popüler hale gelmiştir ve birçok insan tarafından tercih edilmektedir. Glutensiz diyetler, glüten adı verilen bir proteinin tüketimini kısıtlar veya tamamen ortadan kaldırır. Bu diyeti tercih eden kişiler genellikle çölyak hastalığına sahip olanlar ya da glutene karşı duyarlılık yaşayanlardır. Ancak bazı insanlar da başka nedenlerle glutensiz diyetleri tercih etmektedir.
Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunan bir proteindir. Çoğu insan için glüten tüketimi sorun teşkil etmezken, bazı insanlar glütene karşı reaksiyon gösterebilir. Bunun nedeni çölyak hastalığı veya glutene duyarlılık olarak adlandırılan durumlardır.
Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin ince bağırsaktaki glütene karşı anormal bir reaksiyon göstermesiyle oluşan bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalığa sahip olan bireyler, glütenden kaynaklanan hasar nedeniyle besin emiliminde sorun yaşarlar. Bu durumda, glütensiz bir diyet kaçınılmazdır ve çölyak hastalarının ömür boyu uymaları gereken tek tedavi yöntemidir.
Birçok insan ise çölyak hastası olmasa da gluten intoleransına sahiptir. Gluten intoleransı veya glutene duyarlılık, belirli semptomlara yol açan bir durumdur. Bu semptomlar arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık yer alabilir. Glutene karşı duyarlılık yaşayan bireylerde bağışıklık sistemi de dahil olmak üzere vücudun farklı sistemleri etkilenebilir.
Bu iki durum dışında bazı insanlar da başka nedenlerle glutensiz diyetleri tercih edebilirler. Örneğin, kilo kaybı amacıyla veya daha sağlıklı beslenme hedefleri için bu diyeti seçebilirler. Glutensiz beslenmek düşük kalorili bir diyet şekli olabilir ve bu nedenle kilo verme sürecine yardımcı olabilir.
Ayrıca bazı insanlar gluten içeren yiyecekleri tüketmediklerinde daha enerjik hissettiklerini iddia ederler. Bu kişiler glutenin enerji seviyelerini düşürdüğünü ve yorgunluk hissine neden olduğunu düşünürler. Ancak bilimsel kanıtlar bu iddiaları desteklememektedir ve herkesin vücut yapısı ve tolerans seviyesi farklıdır.
Son yıllarda yapılan araştırmalar ayrıca glutensiz diyetin otizm spektrum bozukluğu (ASD) olan çocukların belirtilerini azaltabileceğini öne sürmektedir. Ancak bu konuda daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir ve kesin sonuçlara ulaşılmamıştır.
Glutensiz diyetleri tercih eden kişiler için önemli olan nokta, bu diyete uygun alternatif yiyeceklerle dengeli bir şekilde beslenmektir. Çünkü bu diyetle bazen bazı vitamin ve mineraller eksikliği yaşanabilir. Özellikle tahıl ürünleri tüketilmeyerek lif alımının azalması gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
14.01.2024 14:52 tarihinde Emirhan Yıldırım tarafından yazıldı.