Glutensiz diyet, çölyak hastalığı olan kişilerin yaşamlarını kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiş bir beslenme düzenidir. Çölyak hastalığı, gluten adı verilen bir protein türüne karşı aşırı duyarlılık durumudur. Bu hastaların vücutları gluteni sindiremez ve bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğrar. Bu nedenle, glutensiz diyet, gluten içeren yiyeceklerin tamamen ortadan kaldırılması gerektiği anlamına gelir.
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Bu nedenle, glutensiz diyet uygulayan kişiler için bu tahıllar ve bu tahıllardan yapılan ürünler kesinlikle yasaktır. Ancak, glutensiz diyeti uygulayanlar için dikkat edilmesi gereken diğer gıdalar da vardır.
İşte glutensiz diyetin içermemesi gereken gıdalar:
1. Buğday: Glutensiz diyet uygulayan kişiler için en önemli yasaklar arasında buğday yer alır. Buğday unu, ekmek, makarna, kek gibi ürünlerden uzak durmak gerekmektedir.
2. Arpa: Arpa da gluten içeren bir tahıl olduğu için glutensiz diyetten çıkarılmalıdır. Arpa şehriye, arpa maltı ve arpa ezmesi gibi ürünlerden kaçınılmalıdır.
3. Çavdar: Çavdar da gluten içeren bir tahıl olduğu için glutensiz diyetten çıkartılmalıdır. Çavdar ekmeği ve çavdar unu gibi ürünler tüketilmemelidir.
4. Yulaf: Yulaf genellikle gluten içermez ancak bazen buğdayla kirlenebilir. Bu nedenle glutensiz diyet uygulayanlar yulaftan uzak durmalı ya da sadece "glutensiz" olarak etiketlenmiş yulaf ürünleri tercih etmelidir.
5. Bulgur: Bulgur da buğdaydan yapılan bir tahıl olduğu için glutensiz diyetten çıkartılmalıdır. Bulgur pilavı veya bulgur köftesi gibi yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
6. Sebzeler ve Meyveler: Sebzeler ve meyveler genellikle gluten içermez ancak bazen kontamine olabilirler. Özellikle işlenmiş sebze ve meyve ürünlerinde gluten eklenmiş olabilir. Bu nedenle sebze ve meyve ürünleri satın alırken etiketleri dikkatlice okumak önemlidir.
7. İşlenmiş Gıdalar: Birçok işlenmiş gıda ürününde gizli gluten bulunabilir. Hazır soslar, salata sosları, hazır çorbalar gibi ürünlerde dikkatli olmak önemlidir. Bu tür ürünleri satın almadan önce etiketleri kontrol etmek gerekmektedir.
8. Soslar ve Çeşniler: Bazı soslar ve çeşniler de gluten içerebilir. Özellikle soya sosu ve teriyaki sos gibi Asya mutfağına ait ürünlerde gluten bulunabilir.
9. Şarküteri Ürünleri: Bazı şarküteri ürünleri de gluten içerebilir. Özellikle sucuk, salam gibi işlenmiş et ürünlerinde dikkatli olmak gerekmektedir.
10. Bira: Bira da gluten içeren bir içecektir ve glutensiz diyetten tamamen çıkartılmalıdır.
Glutensiz diyet uygulayan kişilerin bilmesi gereken önemli noktalardan biri de çapraz bulaşımdır. Tahıl tarlalarında farklı tahıl türleri yan yana yetişebilir ve bu durumda çapraz bulaşma meydana gelebilir. Bu nedenle glutensiz diyet uygulayanların paketlenmiş gıdalarda "glutensiz" ibaresini aramasının yanında ayrıca paketlenmemiş gıdalarda da kirlenme riskine karşı dikkatli olmalarında fayda vardır.
28.10.2023 06:35 tarihinde Ali Can tarafından yazıldı.