Son yıllarda gluten intoleransı ve çölyak hastalığı gibi sorunlarla karşılaşan insanların sayısı artmıştır. Bu durumda, glutensiz diyetin popülerliği de artmaktadır. Glutensiz diyet, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllardaki gluten içeriğini tamamen veya kısmen sınırlayan bir beslenme şeklidir. Bu yazımızda, glutensiz diyetin besin değerlerini ve içerdikleri vitaminleri ele alacağız.
Gluten nedir?
Gluten, tahıl bitkilerinde bulunan bir protein türüdür. Bu protein, un şeklindeki tahılların elastik yapısını oluşturur ve onlara hacim ve yapışkanlık kazandırır. Gluten intoleransı olan veya çölyak hastalığına sahip olan kişilerde, bağışıklık sistemi gluteni zararlı bir madde olarak algılar ve ince bağırsakta hasara neden olur.
Glutensiz diyet nasıl uygulanır?
Glutensiz diyet uygulamak için öncelikle gluten içeren yiyeceklerden kaçınmak gerekmektedir. Bu yiyecekler arasında ekmek, makarna, bisküvi, kek gibi ürünler bulunmaktadır. Ayrıca bazı hazır gıdalar, soslar ve salçalar da gluten içerebilir. Glutensiz diyet için doğal olarak glutensiz olan gıdalara odaklanmak önemlidir. Bunlar arasında pirinç, mısır, patates gibi tahılsız ürünler ve et, balık, yumurta gibi protein kaynakları yer almaktadır.
Glutensiz diyetin besin değerleri
Glutensiz diyet uygulayan kişilerin besin değerleri konusunda dikkatli olmaları önemlidir. Çünkü bazı tahıl ürünleri ve unlar yerine kullanılan glutensiz alternatifler düşük lif, demir ve B vitaminleri içerebilir. Ancak bu eksiklikler doğru beslenme planlaması ile telafi edilebilir.
Lif
Gluten içeren tahıl ürünleri genellikle lif bakımından zengindir. Ancak glutensiz alternatiflerde lif miktarının düşük olduğu görülmektedir. Bu nedenle glutensiz diyet uygulayan kişiler lif açısından zengin gıdalar tüketmelidir. Lif içeriği yüksek olan gıdalar arasında meyve, sebze, baklagiller ve tam tahıllar yer almaktadır.
Demir
Buğday ve arpa gibi tahıl ürünleri demir açısından zengindir. Glutensiz diyet uygulayan kişilerde ise demir eksikliği riski daha yüksektir. Demirden zengin alternatif gıdalar arasında kuru fasulye, nohut, mercimek gibi baklagiller; ıspanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler; et ve deniz ürünleri yer almaktadır.
B vitaminleri
B vitamini ailesi çeşitli görevlere sahip olan bir grup vitamindir. Gluten içeren tahıl ürünlerinde B vitaminleri bol miktarda bulunurken, glutensiz alternatiflerde bu miktar daha düşüktür. B vitamininden zengin gıdalar arasında et, balık, yumurta gibi protein kaynakları; süt ürünleri; kuruyemişler; yeşil yapraklı sebzeler; kabuklu deniz ürünleri yer almaktadır.
Vitamin destekleri
Glutensiz diyet uygulayan kişiler bazen vitamin takviyelerine ihtiyaç duyabilirler. Özellikle demir eksikliği riski taşıyanlar için demir takviyeleri önerilebilir. B vitamini takviyeleri de düşük B vitamini içeriğine sahip olan glutensiz diyet için faydalı olabilir.
28.10.2023 22:49 tarihinde Bilge Kaya tarafından yazıldı.