Glütensiz Diyet Sağlıklı mı, Zararlı mı?
Son yıllarda glütensiz diyet popüler bir hale gelmiş ve birçok kişi tarafından tercih edilmeye başlanmıştır. Özellikle çölyak hastaları için zorunlu olan bu diyet, glüten intoleransı veya hassasiyeti olan kişiler tarafından da sıklıkla uygulanmaktadır. Ancak, glütensiz diyetin sağlık açısından faydalı mı yoksa zararlı mı olduğu konusunda bazı tartışmalar bulunmaktadır.
Glüten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein bileşenidir. Çölyak hastalarında bağışıklık sistemi glüteni düşman olarak algılar ve ince bağırsağındaki villus adı verilen yapıları tahrip eder. Bu nedenle, çölyak hastalarının tüm hayatları boyunca glütenden uzak durmaları gerekmektedir. Glüten intoleransı veya hassasiyeti olan kişiler ise çölyak hastalığına sahip değillerdir, ancak bazen glüten tüketimi sonrasında sindirim sorunları, şişkinlik, gaz gibi belirtiler yaşayabilirler.
Glütensiz diyetin en temel amacı glüten içeren gıdaların tüketimini sınırlamak veya tamamen ortadan kaldırmaktır. Bu da buğday, arpa, çavdar gibi tahıl ürünlerinin yanında bazen bisküvi, kek gibi hazır gıdalardan da uzak durmayı gerektirebilir. Glütensiz diyetin sağlık açısından faydalı olup olmadığına dair yapılan araştırmaların sonuçları ise karışık bir tablo sunmaktadır.
Bazı araştırmalara göre glütensiz diyetin bazı sağlık faydaları bulunmaktadır. Öncelikle çölyak hastalarının kesinlikle glütenden uzak durması gerektiği unutulmamalıdır. Glüten intoleransına sahip kişilerde de benzer şekilde belirtilerin ortadan kalkması veya azalması için glütensiz diyet önerilebilir. Bunun yanında bazen migren, eklem ağrısı veya cilt problemleri gibi belirtiler de glüten intoleransına bağlı olabilir ve bu durumda da glütensiz diyetin faydasının olduğu görülmektedir.
Glütensiz diyet aynı zamanda kilo kaybına da yardımcı olabilir. Bazı insanlar kilo verdiklerini ve enerjilerinin arttığını bildirmişlerdir. Ancak bu durum herkes için geçerli değildir ve kilo kaybının sadece glütenden kaçınmakla ilişkili olup olmadığı tam olarak anlaşılamamıştır.
Sağlık açısından faydalarının yanında glütensiz diyetin bazen zararlı olabileceği de göz ardı edilmemelidir. Öncelikle glütensiz diyet uygulayan kişilerde bazen beslenme eksiklikleri yaşanabilir. Çünkü birçok tahıl ürününde bulunan demir, B vitamini ve lif gibi besin öğeleri glütensiz diyetle birlikte alım miktarları da azalmaktadır. Bu nedenle vitamin ve mineral takviyelerine ihtiyaç duyulabilir.
Ayrıca, bazen insanlar glütenden uzak durdukları için sağlıklı gıdalara daha fazla yönelmektedirler. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta; "glütensiz" etiketli her ürünün sağlıklı olmadığıdır. Birçok paketlenmiş ürün şeker veya trans yağ içerebilir ve bu da sağlık sorunlarına yol açabilir.
Bazı çalışmalara göre de aşırı derecede glütenden uzak durmanın bağışıklık sistemini zayıflatabileceği düşünülmektedir. Çünkü vücut sürekli olarak maruz kaldığı antijenlere karşı tepki vererek bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. Ancak tamamen antijenden arındırma ile bağışıklık sistemi yetersiz hale gelebilir ve enfeksiyon riski artabilir.
22.11.2023 22:13 tarihinde Esra Demir tarafından yazıldı.