Gluten, tahıl grubunda bulunan bir protein çeşididir. Bu protein bazı insanlarda hassasiyete yol açabilir ve çölyak hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Gluten içeren gıdalar tüketen çölyak hastaları, bağışıklık sistemi gluteni tanımaz ve ona karşı saldırı başlatır. Bu saldırı sonucunda ince bağırsakta hasar meydana gelir ve sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkiler ortaya çıkar.
Son yıllarda gluten intoleransı olan bireylerin sayısında artış gözlenmiştir. Bu durum, glutensiz ürün talebinin de artmasına neden olmuştur. Gluten intoleransı olan kişilerin günlük hayatta kullanabilecekleri alternatif ürünler, gluten içermeyen veya gluten miktarı düşük olan ürünlerdir. Ancak bu ürünlerin gerçekte ne kadar az gluten içerdiği konusu hala tartışmalıdır.
Çoğu ülke, gıda üreticilerinin etiketlerde gluten içeriğini belirtmelerini zorunlu kılmıştır. Gluten içermeyen veya az miktarda gluten içeren ürünler genellikle "glutensiz" veya "düşük glutenli" olarak etiketlenir. Ancak bu etiketlemelerdeki standartlar ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir.
Avrupa Birliği'nde (AB), "glutensiz" olarak etiketlenecek bir üründe maksimum 20 ppm (parts per million) gluten bulunması gerekmektedir. Bu miktarın altındaki ürünler, çölyak hastalarının tüketebileceği güvenilir kabul edilir. ABD'de ise bu standart daha esnektir ve "glutensiz" olarak etiketlenecek bir üründe maksimum 20 ppm gluten bulunması önerilir, ancak zorunlu değildir.
Türkiye'de ise glutensiz ürünlerin etiketlemesi ve standartlarıyla ilgili net bir düzenleme bulunmamaktadır. Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği'ne göre, “glutensiz” olarak satışa sunulan gıdalarda glüten miktarının 20 ppm'nin altında olması gerekmektedir. Ancak bu standartlar AB veya ABD'ye kıyasla daha az sıkıdır ve bazı uzmanlar tarafından yetersiz olarak değerlendirilmektedir.
Bazı araştırmalar, "glutensiz" olarak satılan bazı ürünlerde beklenenden daha yüksek miktarda gluten bulunduğunu göstermektedir. Üreticiler, kendi tesislerindeki kontaminasyon riskini minimize etmek için önlemler alsa da tamamen gluten içermeyen bir üretim süreci garanti edilemez.
Bunun yanında bazı glutensiz ürünlerde kullanılan alternatif tahıl türleri de dikkate alınmalıdır. Örneğin, pirinç unu veya mısır unu gibi alternatif tahıl unları kullanılıyorsa, bu unların da doğal olarak gluten içermediği düşünülmemelidir. Üreticilerin bu alternatif tahıl unlarını nasıl işlediği ve hangi koşullarda depoladığı da önemlidir.
Gluten intoleransına sahip bireylerin glutensiz diyet yaparken dikkatli olmaları gerekmektedir. Eğer çölyak hastasıysanız veya gluten intoleransınız varsa, güvendiğiniz markalardan alışveriş yapmak en iyisidir ve mümkünse doğal ve organik olanları tercih etmelisiniz.
30.03.2024 06:39 tarihinde Oğuzhan Alp tarafından yazıldı.