Son yıllarda sağlıklı yaşam trendleri arasında gluten içermeyen beslenme şekli, yani "GlutenFree" beslenme oldukça popüler hale gelmiştir. Gluten, buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunan bir protein türüdür. Bazı insanlar gluten intoleransı veya çölyak hastalığı nedeniyle gluteni sindiremezler ve bu durumda gluten içeren gıdalardan kaçınmaları gerekmektedir. Peki, gluten içermeyen beslenme kimler için uygun bir seçenektir?
1. Çölyak Hastaları: Çölyak hastalığı, bağırsakların gluteni sindirememesi sonucu ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Gluten alındığında bağırsaktaki villus denilen yapılar hasar görür ve besin emilimi bozulur. Bu nedenle çölyak hastalarının ömür boyu gluten içeren gıdalardan uzak durması gerekmektedir.
2. Gluten Hassasiyeti Olanlar: Çölyak hastalığı olmayan ancak gluten tüketimi sonrası sindirim sorunları, karın ağrısı, şişkinlik gibi belirtiler yaşayan kişilerde gluten hassasiyeti olabilir. Bu kişiler de gluten içeren gıdalardan kaçınarak rahatsızlık belirtilerini azaltabilirler.
3. İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) Olanlar: IBS, bağırsak hareketliliği bozukluğuna bağlı olarak karın ağrısı, kabızlık veya ishal gibi belirtilerle kendini gösteren bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Bazı çalışmalar IBS semptomlarının gluten tüketimiyle ilişkili olabileceğini göstermektedir. Bu nedenle IBS olan kişiler de gluten içermeyen beslenmeyi tercih edebilirler.
4. Dermatit Herpetiformis (DH) Olanlar: DH, çölyak hastalığına bağlı olarak ortaya çıkan bir cilt hastalığıdır. Gluten alımından sonra ciltte döküntüler, kızarıklık ve kaşıntı gibi belirtiler görülür. DH olan kişilerin de ömür boyu gluten içeren gıdalardan uzak durması gerekmektedir.
5. Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Olanlar: Otizm spektrum bozukluğu olan bazı bireylerde glutene bağlı semptomların azaldığı veya yok olduğu gözlemlenmiştir. Ancak bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
6. Gluten Duyarlılığı Olanlar: Çölyak hastalığı ve gluten hassasiyeti testleri negatif çıkmasına rağmen bazı kişilerde gluten duyarlılığı olduğu düşünülmektedir. Bu kişilerde de gluten tüketimi sonrasında mide bulantısı, baş ağrısı, halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Gluten içermeyen beslenme sadece yukarıda bahsedilen sağlık sorunlarına sahip bireyler için uygun değildir. Herhangi bir sağlık sorunu olmayan bireyler de tercih ettiği takdirde bu beslenme şeklini uygulayabilir.
GlutenFree beslenmenin avantajlarından biri sindirim sistemine olan olumlu etkisidir. Gluten alımının azaltılması veya tamamen kesilmesi mide ve bağırsaktaki rahatsızlık hissini azaltabilir, şişkinlik ve gaz problemlerini önleyebilir.
Ayrıca, bazı araştırmalar glutenin beyinde inflamasyona yol açabileceğini ve bunun da ruh halini ve beyin fonksiyonlarını etkileyebileceğini göstermektedir. Bu nedenle bazı insanlar gluten içermeyen beslenmeyi tercih ederek zihinsel netlik ve enerji düzeylerinde artış yaşadıklarını rapor etmektedirler.
Ancak GlutenFree beslenme ile ilgili bazı dezavantajlara da dikkat etmek gerekmektedir. Öncelikle glütensiz ürünler genellikle daha pahalı olabilmektedir ve çeşitlilikleri sınırlıdır. Ayrıca bu ürünlerin bazen daha az lif içerebileceği unutulmamalıdır.
18.03.2024 09:52 tarihinde Yasemin Arslan tarafından yazıldı.