Günümüzde birçok insanın yaşadığı sağlık sorunları arasında gluten hassasiyeti önemli bir yer tutmaktadır. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein kompleksidir. Gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı olan bireylerde, gluten tüketimi bağışıklık sisteminin gluteni yabancı bir madde olarak algılaması sonucu sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkiler ortaya çıkar.
Gluten hassasiyeti, çölyak hastalığından farklıdır. Çölyak hastalığı otoimmün bir hastalıktır ve ince bağırsağın zarar görmesine neden olur. Gluten hassasiyetinde ise ince bağırsakta kalıcı bir hasar oluşmaz, ancak bazı belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kabızlık, cilt problemleri, baş ağrısı ve yorgunluk yer alabilir.
Gluten hassasiyetinin tam olarak neden olduğu bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Bu durumda gluten tüketimiyle bağışıklık sistemi tepki vererek vücutta iltihaplanmaya neden olabilir. Bu iltihaplanma, sindirim sistemi üzerinde negatif etkilere yol açarak belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olur.
Gluten hassasiyetinin yönetimi için ilk adım doğru teşhise ulaşmaktır. Eğer gluten hassasiyetinden şüpheleniyorsanız doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuz size gerekli testleri yaparak durumu değerlendirecek ve teşhis koyacaktır. Bazı durumlarda, çölyak hastalığı gibi daha ciddi bir sorunun varlığı da değerlendirilmelidir.
Gluten hassasiyetinin yönetimi için en önemli adım gluten içeren yiyecekleri diyetinizden çıkarmaktır. Buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların yanı sıra unlu mamullerden yapılan gıdalardan uzak durmanız gerekmektedir. Bununla birlikte bazı gizli kaynaklardan da gluten alabileceğinizi unutmamalısınız. Örneğin; soslar, salata sosları, hazır çorbalar gibi ürünlerde gluten bulunabilir.
Gluten içermeyen alternatif ürünler kullanmak da gluten hassasiyetini yönetmede yardımcı olabilir. Bugün birçok markette glutensiz ürünler bulunmaktadır. Glutensiz ekmekler, makarnalar ve unlar gibi ürünleri tercih ederek beslenmenizi sürdürebilirsiniz.
Beslenme düzeninizde dikkat etmeniz gereken diğer unsurlar arasında lifli gıdalar tüketmek de yer almaktadır. Lifli gıdalar sindirim sistemini düzenleyerek belirtilerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Sebzeler, meyveler ve tam tahıllar gibi lif açısından zengin gıdalar tüketebilirsiniz.
Bazı insanlar için sadece glütensiz beslenmek yeterli olmayabilir. Ek olarak bazen laktoz intoleransı veya diğer gıda intoleransları da mevcut olabilir. Bu nedenle diğer intoleransların da değerlendirilmesi önemlidir.
Son olarak stres yönetimi de gluten hassasiyetini yönetmede önemlidir. Stres vücutta iltihaplanmaya neden olabilir ve belirtileri artırabilir. Yoga, meditasyon veya egzersiz gibi stres azaltıcı aktiviteler uygulamak bu konuda yardımcı olabilir.
Unutulmamalıdır ki her bireyin gluten hassasiyetine tepkisi farklı olabilir. Kimi insanlar küçük miktarlarda gluten tüketebilirken bazıları tamamen kaçınmak zorunda kalabilir. Bu nedenle kişiye özel bir beslenme planının oluşturulması önemlidir.
13.03.2024 19:13 tarihinde Beste Ay tarafından yazıldı.