Son yıllarda gluten intoleransı veya gluten hassasiyeti olarak da bilinen gluten sensitivitesi, giderek artan bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Özellikle Batı ülkelerinde ve gelişmiş toplumlarda yaygınlaşan bu durum, birçok insanı etkilemektedir. Peki, gluten sensitivitesi nedir? Hangi belirtilerle kendini gösterir?
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein grubudur. Çoğu insan için gluten tüketimi zararsızdır ve sindirim sistemi tarafından kolayca sindirilir. Ancak bazı insanlar için gluten alımı sorunlu olabilir. Gluten sensitivitesi olan kişilerde, bağışıklık sistemi gluten proteiniyle temas ettiğinde tepki verir ve vücutta iltihaplanma meydana gelir.
Gluten sensitivitesinin belirtileri çeşitlilik gösterebilir ve her bireyde farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, genel olarak aşağıdaki belirtiler gluten hassasiyeti olan kişilerde sıkça görülür:
1. Sindirim Problemleri: Gluten sensitivitesi olan kişilerde sık sık karın ağrısı, gaz, şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi sindirim problemleri görülür. Sindirim sistemi gluten proteinine karşı hassas olduğunda bu tür semptomlar ortaya çıkabilir.
2. Deri Sorunları: Gluten hassasiyeti olan bazı insanlar, ciltte kaşıntı, döküntü veya egzama gibi deri sorunları yaşayabilirler. Bu tür reaksiyonlar genellikle gluten içeren yiyecekleri tükettikten sonra ortaya çıkar.
3. Yorgunluk ve Halsizlik: Gluten intoleransı olan bireylerde sürekli yorgunluk ve halsizlik hissi sıklıkla görülür. Bu durum, bağırsaklardaki iltihaplanmadan kaynaklanır ve enerji seviyelerini olumsuz etkiler.
4. Baş Ağrısı: Bazı insanlarda gluten hassasiyeti migren benzeri baş ağrılarına neden olabilir. Bu tür baş ağrıları genellikle özellikle glutene maruz kalındığında daha da şiddetlenebilir.
5. Eklem Ağrısı: Gluten intoleransı olan kişilerde eklem ağrısı veya romatizma benzeri semptomlar da görülebilir. Özellikle ellerde, dizlerde veya ayaklarda ağrılı şişlikler meydana gelebilir.
6. Duygusal Sorunlar: Gluten hassasiyeti olan bazı insanlar depresyon, anksiyete veya irritabilite gibi duygusal sorunlar yaşarlar. Bağırsaktaki iltihaplanma nedeniyle beyin fonksiyonları da olumsuz etkilenebilir.
7. Kilolu Olma veya Zayıflama Zorluğu: Bazı insanlar gluten intoleransına bağlı olarak kilo alabilirken diğerleri de kilo kaybına uğrayabilirler. Bu durum bağırsaklardaki iltihaplanma nedeniyle metabolizmanın etkilenmesinden kaynaklanır.
Gluten sensitivitesinin tanısı konulması zor olabilir çünkü belirtileri diğer sağlık sorunlarıyla da benzerlik gösterebilir. Bu nedenle doğru tanının konulabilmesi için doktor kontrolüne başvurmak önemlidir. Doktor genellikle kan testleri veya dışkı analizi gibi yöntemler kullanarak gluten intoleransını teşhis edebilir.
Eğer gluten hassasiyetiniz olduğunu düşünüyorsanız yapmanız gereken ilk adım beslenme düzeninizi değiştirmektir. Gluten içeren yiyecekleri diyetinizden çıkarmak önemlidir. Bu yiyecekler arasında buğday ürünleri (ekmek, makarna), arpa ürünleri (bira) ve çavdar ürünleri bulunur.
Gluten içermeyen alternatif tahıl ürünleri ise pirinç, mısır, quinoa veya amaranth gibi tahıl türleridir. Bunların yanında doğal meyve ve sebzeler de sağlıklı bir beslenme düzeninde yer almalıdır.
29.11.2023 04:13 tarihinde Gamze Öztürk tarafından yazıldı.