Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Gluten hassasiyeti veya gluten intoleransı, gluten içeren yiyeceklere karşı vücudun tepkisini ifade eder. Bu durum, çölyak hastalığından farklıdır. Çölyak hastalığı, bağırsaklarda kalıcı hasara neden olan bir otoimmün hastalıktır. Gluten hassasiyetinde ise bağırsaklarda hasar oluşmaz ancak çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir.
Gluten hassasiyetinin belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve sindirim sistemi dışında başka organları da etkileyebilir. Bazı yaygın belirtiler şunlardır:
1. Karın ağrısı ve şişkinlik: Gluten intoleransı olan kişilerde karın ağrısı ve şişkinlik sıkça görülür. Sindirim sisteminin tepkisi olarak ortaya çıkan bu belirtiler, bazen gaz ve kabızlık ile birlikte de görülebilir.
2. İshal veya kabızlık: Gluten intoleransı olan kişilerde bağırsak hareketlerinde düzensizlikler ortaya çıkabilir. Bazı kişilerde ishal, bazılarında ise kabızlık daha yaygın olarak görülür.
3. Yorgunluk ve halsizlik: Gluten intoleransı olan kişilerde sürekli yorgunluk hissi ve halsizlik olabilir. Vücudun gluteni sindirmekte zorlanması enerji seviyelerini etkileyebilir.
4. Deri problemleri: Gluten hassasiyeti olan kişilerde deri sorunları da ortaya çıkabilir. Egzama, sivilce, kaşıntılı kızarıklıklar gibi belirtiler görülebilir.
5. Baş ağrısı: Birçok gluten intoleransı olan kişi baş ağrısı veya migren yaşar. Bu belirti genellikle glutenli yiyecekler tüketildikten sonra ortaya çıkar.
6. Depresyon ve anksiyete: Gluten intoleransının psikolojik etkileri de olabilir. Depresyon, anksiyete ve sinirlilik gibi ruh halindeki değişiklikler bu durumla ilişkilendirilebilir.
7. Kas ve eklem ağrısı: Bazı insanlar gluten tükettikten sonra kas ağrısı veya eklem ağrısı yaşarlar. Bu durum fibromiyalji semptomlarına benzerlik gösterebilir.
Gluten hassasiyetinin tedavisi için en etkili yöntem gluten içeren yiyecekleri diyetten tamamen çıkarmaktır. Glutensiz bir diyet uygulamak, semptomların azalmasına yardımcı olabilir ve vücudun sağlıklı bir şekilde iyileşmesine katkıda bulunur.
Glutensiz bir diyet uygularken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
1. Etiket okuma: Alışveriş yaparken gıda ürünlerinin etiketlerini dikkatlice okumak önemlidir. Çünkü bazı ürünlerin içerisinde gizli gluten bulunabilir.
2. Tahıl alternatifleri kullanma: Bulgur, arpa ve buğday yerine pirinç, mısır veya patates gibi glutensiz tahıl alternatifleri tercih edilmelidir.
3. Restoranlarda dikkatli olma: Restoranlarda yemek yerken glutensiz seçenekleri tercih etmek önemlidir. Ayrıca mutfağın temizliği konusunda da dikkatli olmak gerekir.
4. Beslenme uzmanından destek almak: Glutensiz bir diyet uygulamadan önce bir beslenme uzmanından yardım almak faydalı olabilir. Uzman size doğru yönlendirmeler yaparak sağlıklı bir şekilde beslenmenizi sağlayabilir.
Gluten hassasiyetinin teşhisi için doktorunuza başvurmanız önemlidir. Doktor fiziksel muayene yaparak semptomları değerlendirip gerekirse kan testleri veya biyopsi gibi tetkikler isteyebilir.
21.12.2023 00:39 tarihinde Oğuzhan Alp tarafından yazıldı.