Son yıllarda gluten hassasiyeti ve glutensiz diyetler hakkında giderek daha fazla konuşuluyor. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein grubudur. Bazı insanlar gluteni sindiremez veya tolere edemez ve bu da çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Gluten hassasiyeti olarak da bilinen bu durum, glutene karşı bağışıklık sistemi tepkisi gösteren bir otoimmün hastalık olan çölyak hastalığından farklıdır.
Gluten hassasiyeti, sindirim sisteminde rahatsızlıklara yol açabilir. Bu hassasiyete sahip olan kişiler genellikle karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık gibi semptomlar yaşarlar. Ayrıca baş ağrısı, yorgunluk, deride döküntüler, kilo kaybı veya kilo alımı gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.
Çölyak hastalığı ise glutenin neden olduğu bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalığa sahip olan kişilerin bağırsakları, glutenle temas ettiğinde bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğrar. Bu da bağırsakta hasara yol açar ve besin emilimini engeller. Çölyak hastalarının glutensiz bir diyet takip etmeleri önemlidir, çünkü gluten tüketimi onların sağlıklarını ciddi şekilde etkileyebilir.
Gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı teşhisi koymak için bir doktora başvurmak önemlidir. Doktorlar genellikle kan testleri veya bağırsak biyopsisi gibi yöntemler kullanarak tanı koyarlar. Tanı konulduktan sonra, hastalar genellikle glutensiz bir diyet takip etmelerine yönlendirilirler.
Glutensiz diyetlerde hangi yiyecekler tüketilebilir? Glutensiz diyetlerde buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünleri tamamen ortadan kaldırılır. Bunun yerine pirinç, mısır, patates gibi glutensiz tahıllar tercih edilir. Glutensiz unlar da kullanılabilir; bunlar genellikle pirinç unu, mısır unu veya patates unu gibi alternatiflerdir.
Glutensiz diyetlere dahil edilebilecek diğer yiyecekler şunlardır: taze meyve ve sebzeler, et ve balık ürünleri (doğal olarak glutensiz), süt ürünleri (glutensiz olduğu sürece), yumurta, baklagiller (nohut, mercimek vb.), fındık ve tohumlar (badem, ceviz vb.), doğal yağlar (zeytinyağı vb.) ve baharatlar.
Ancak glutensiz diyetlere geçmeden önce dikkate almanız gereken bazı noktalar vardır. Öncelikle doğru bir tanı almanız önemlidir; doktorunuza danışmadan kendinizce bir glutensiz diyet uygulamamanız gerekir. Ayrıca dikkatli olmanız gereken bir nokta da bazı işlenmiş gıdalarda gizli gluten içeriği bulunabileceğidir. Özellikle hazır soslar, salatalar veya paketlenmiş atıştırmalıklar gibi ürünleri satın alırken etiketleri dikkatlice okumanız önemlidir.
Gluten hassasiyeti veya çölyak hastası olmayan insanların bile glutenden kaçınması gerektiği düşünülmemelidir. Sağlıklı bir birey için gluten tüketimi genellikle sorun teşkil etmez. Ancak bu durum her birey için geçerli değildir; bazı insanlar gluteni daha iyi tolere edemez.
30.11.2023 10:13 tarihinde Kaya Mehmet Madenci tarafından yazıldı.