Gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı, birçok insanın yaşadığı ancak hala pek çok kişi tarafından tam olarak anlaşılamayan bir durumdur. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Gluten hassasiyeti olan kişilerin vücutları, gluteni sindiremez veya tolere edemez.
Gluten hassasiyeti olanların diyetlerinde dikkat etmeleri gereken temel nokta, gluten içeren yiyeceklerden uzak durmaktır. Bu yazıda, gluten hassasiyeti olanlar için hangi yiyeceklerden kaçınılması gerektiği ve alternatif seçenekler hakkında bilgi vereceğim.
1. Buğday ve Ürünleri: Gluten hassasiyeti olanlar için en önemli yiyecek gruplarından biri buğday ve buğday ürünleridir. Ekmek, makarna, börek, kek gibi unlu mamuller gluten içerir ve kaçınılması gerekir.
Alternatifler: Glutensiz unlar (pirinç unu, mısır unu, patates unu), glütensiz ekmekler ve makarnalar gibi çeşitli glutensiz ürünler mevcuttur.
2. Arpa ve Ürünleri: Arpa da gluten içeren bir tahıl türüdür. Birçok bira markası da arpadan yapıldığı için gluten hassasiyeti olanların alkolden de kaçınması önerilir.
Alternatifler: Arpa yerine kullanılabilecek alternatif tahıllar arasında pirinç, mısır ve quinoa bulunur.
3. Çavdar ve Ürünleri: Çavdar da gluten içeren bir tahıl olduğu için tüketilmemesi gereken yiyecekler arasındadır. Çavdar ekmeği veya çavdar bazlı atıştırmalıklar gibi ürünlerde de gluten bulunabilir.
Alternatifler: Çavdara alternatif olarak pirinç, darı veya glütensiz yulaf kullanılabilir.
4. Yulaf: Yulaf kendisi gluten içermez ancak genellikle aynı ekipmanlarda işlendiği için kontaminasyon riski taşır. Bu nedenle, yulafın da tüketilmeden önce glütensiz olduğundan emin olunmalıdır.
Alternatifler: Glütensiz yulaf veya pirinç gevreği gibi diğer kahvaltılık tahıllar tercih edilebilir.
5. Unlu Mamuller: Gluten hassasiyeti olanlar için pastalar, kurabiyeler, kekler gibi unlu mamullerden uzak durmak önemlidir. Bu ürünlerde genellikle buğday unu kullanılır ve dolayısıyla gluten içerir.
Alternatifler: Glutensiz unlarla yapılan tatlılar veya glütensiz atıştırmalıklar tüketilebilir.
6. Hazır Yiyecekler: Hazır çorbalar, soslar, salata sosları gibi ürünlerde de sıklıkla gluten bulunur. Etiketleri dikkatlice okumak önemlidir.
Alternatifler: Ev yapımı soslar veya doğal bileşenlere dayalı hazır yiyecekleri tercih etmek daha güvenlidir.
7. Bira ve Alkol: Birçok bira markası arpadan yapıldığı için gluten içerebilir. Ayrıca bazı alkollü içeceklerde de gluten bulunabilir.
Alternatifler: Glutensiz bira markalarının yanı sıra şarap veya glütensiz alkollü içecekleri tercih edebilirsiniz.
8. Soslar ve Marine Edilmiş Gıdalar: İşlenmiş gıdalarda yaygın olarak kullanılan soslar (soya sosu, hoisin sosu) genellikle buğdaydan yapıldığından dolayı gluten içerebilir.
Alternatifler: Glutensiz sosları tercih etmek veya ev yapımı sosları kullanmak daha güvenlidir.
9. İşlenmiş Et Ürünleri: Sosis, salam gibi işlenmiş et ürünleri genellikle buğday nişastası ile bağlanır ve dolayısıyla gluten içerebilir.
Alternatifler: Doğal et ürünleri veya doğal bileşenlere dayanan glutensiz işlenmiş et ürünleri tercih edilebilir.
10. Dondurma ve Tatlılar: Bazı dondurma markalarında buğday nişastası kullanılabilir ve dolayısıyla gluten içerebilir. Ayrıca bazı tatlılarda da aynı durum söz konusu olabilir.
Alternatifler: Glutensiz dondurma markalarının yanı sıra ev yapımı tatlıları tercih edebilirsiniz.
08.02.2024 05:52 tarihinde İpek Yılmaz tarafından yazıldı.