Son yıllarda gluten hassasiyeti olan bireylerin sayısında büyük bir artış yaşanmaktadır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Bazı insanlar, gluteni sindirmekte zorlanır veya tolere edemez ve bu durum da çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, gluten hassasiyeti olan kişiler için glutensiz diyetler oldukça önemlidir.
Gluten hassasiyeti olanlar, genellikle glutene maruz kaldıklarında gastrointestinal semptomlar yaşarlar. Bu semptomlar arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık yer alabilir. Ayrıca bazı kişilerde baş ağrısı, halsizlik, deri döküntüleri ve kilo kaybı gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.
Gluten intoleransının en yaygın şekli olan Çölyak Hastalığı ise bağışıklık sisteminin gluteni vücutta zararlı bir madde olarak algılaması sonucu ortaya çıkar. Bu durumda bağışıklık sistemi barsaklarda hasara neden olur ve besin emilimini engelleyebilir. Çölyak hastalığı olan kişilerde, glutensiz bir diyet hayati önem taşır.
Glutensiz diyetler, gluten içeren gıdaların tamamen ya da büyük ölçüde kesildiği bir beslenme planını ifade eder. Bu diyetlerde buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünleri yerine pirinç, mısır, patates ve quinoa gibi glutensiz tahıllar tercih edilir. Ayrıca diğer gıda ürünlerinde de gluten içeriği kontrol edilmeli ve mümkün olduğunca azaltılmalıdır.
Glutensiz bir diyet uygularken dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır. Öncelikle etiket okuma alışkanlığı kazanmak oldukça önemlidir. Birçok hazır gıda ürünü glutenden arındırılmış olsa da bazen içerdikleri katkı maddeleri veya kontamine olmuş ürünlerden dolayı gluten içerebilirler.
Ayrıca gluten içermeyen bir gıdanın bile glutenden kontamine olma riski vardır. Örneğin buğday unuyla çalışan bir mutfakta pişirilen glutensiz ekmek bile kontaminasyon riskine maruz kalabilir. Bu nedenle güvenilir markaların glutensiz sertifikalara sahip ürünlerini tercih etmek önemlidir.
Bir glutensiz diyet uygulayan kişi aynı zamanda dengeli ve sağlıklı beslenmeyi de gözetmelidir. Tahıl ürünleri vücudumuz için önemli besin kaynaklarındandır ve bu besinleri yeterli miktarda alabilmek için alternatif tahıl ürünleriyle beslenme planını zenginleştirmek gereklidir.
Glutensiz diyetlerde çeşitlilik çok önemlidir. Mısır unu veya pirinç unu yerine tatlı patates unu veya badem unu gibi farklı un türleri kullanarak daha fazla seçenek sunulabilir. Ayrıca glütensiz diyetlere meyve, sebze, balık, et, yumurta gibi doğal besin kaynakları da dahil edilmelidir.
Glutensiz diyetlerde dikkate alınması gereken bir başka nokta da lif alımının yeterli olmasıdır. Gluten içeren tahıl ürünleri bol lif içerdiği için glütensiz diyet uygulayanların lif ihtiyaçlarını karşılayabilmek için lif açısından zengin sebzeler ve meyveler ile baklagilleri tercih etmeleri önerilmektedir.
07.02.2024 03:52 tarihinde Zehra Koç tarafından yazıldı.