Glisemik İndeks (GI) son yıllarda sağlıklı beslenme ve kilo kontrolü konularında sıkça duyduğumuz bir kavram haline gelmiştir. Glisemik İndeks, bir yiyeceğin kan şekerini ne kadar hızlı yükselttiğini ölçen bir skaladır. Yüksek GI'ye sahip yiyecekler kan şekerini hızlıca yükseltirken, düşük GI'ye sahip yiyecekler ise daha yavaş bir şekilde yükseltir. Bu durum, glisemik indeksi dikkate alarak beslenmenin sağlık üzerine olan etkilerini açıklamak için oldukça önemlidir.
Birçok araştırma, yüksek GI'ye sahip yiyeceklerin obezite, diyabet, kalp hastalıkları ve bazı kanser türleri gibi kronik hastalıkların riskini arttırdığını göstermektedir. Yüksek GI'ye sahip yiyecekler, kan şekerinde ani bir yükselme yaparak insülin direncini artırabilir ve vücutta yağ depolanmasına neden olabilir. Ayrıca, bu tür yiyeceklerin tüketimi uzun süreli tokluk hissi sağlamaz ve daha fazla kalori alımına yol açabilir.
Düşük GI'ye sahip yiyecekler ise kan şekerinin daha stabil bir şekilde yükselmesini sağlar. Bu da daha uzun süre tok hissetmemizi sağlar ve kilo kontrolünü kolaylaştırır. Ayrıca, düşük GI'li besinlerin tüketimi diyabet hastalarının kan şekerini kontrol altında tutmalarına yardımcı olur.
Peki hangi besinler düşük veya yüksek GI'ya sahiptir? Genel olarak tam tahıllar, sebzeler, baklagiller ve bazı meyveler düşük GI'ya sahiptir. Bunun yanında beyaz unlu ürünler, şekerli içecekler, tatlılar ve işlenmiş gıdalar gibi rafine karbonhidratlar yüksek GI'ya sahiptir.
Glisemik İndeks'in yanı sıra Glisemik Yük (GY) de beslenme planında dikkate alınması gereken bir faktördür. Glisemik Yük; hem bir yiyeceğin glisemik indeksini hem de o yiyeceğin porsiyon büyüklüğünü dikkate alan bir ölçümdür. Örneğin, karpuzun glisemik indeksi düşük olsa da porsiyon büyüklüğünün fazla olması nedeniyle glisemik yükü yüksek olabilir.
Sağlıklı bir beslenme planında glisemik indeksi düşük olan besinlere ağırlık vermek önemlidir. Bu tarz bir beslenme planı, kan şekerinin kontrol altında tutulmasına yardımcı olurken aynı zamanda kilo yönetimine de katkıda bulunur. Ayrıca glisemik indeksi dikkate alarak beslenmek, insülin direncini azaltarak tip 2 diyabet riskini azaltır.
Ancak unutmamak gerekir ki sadece glisemik indeksi dikkate almak sağlıklı bir beslenme planının tek ölçütü değildir. Beslenmenin çeşitliliği, miktarlarına dikkat etmek ve dengeli bir şekilde tüm makro ve mikro besin ögelerini içermek de önemlidir.
20.01.2024 20:52 tarihinde Gizem Şahin tarafından yazıldı.