Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için doğru beslenme çok önemlidir. Bunun için de tüketilen gıdaların içerdikleri besin değerleri ve sindirim süreleri göz önünde bulundurulmalıdır. Glisemik indeks, bu konuda oldukça değerli bir ölçüt olarak karşımıza çıkmaktadır.
Glisemik indeks (GI), bir gıdanın içerdiği karbonhidratların kan şekeri üzerindeki etkisini ölçen bir yöntemdir. Bu indeks, bir gıdanın sindirim süresini, glukoz (kan şekeri) seviyesindeki artışını ve insülin salınımını dikkate alarak belirlenir. Dolayısıyla, GI değeri ne kadar yüksekse, tüketilen gıdanın kan şekerini daha hızlı yükselttiği anlamına gelir.
GI skalası 0 ile 100 arasında değerler alır. 0-55 arasındaki düşük GI değerleri olan yiyecekler kan şekerini yavaş yükseltirken, 56-69 arasındaki orta GI değerleri olan yiyecekler daha hızlı bir şekilde kan şekerini yükseltir. 70 ve üzeri GI değerine sahip yiyecekler ise kan şekerini en hızlı yükseltenlerdir.
Peki neden glisemik indeks bu kadar önemli?
Öncelikle glisemik indeks, diyabet hastalarının kan şekeri kontrolünde büyük bir rol oynamaktadır. Yüksek GI değerine sahip yiyeceklerin tüketimi, kan şekerinin hızla yükselmesine ve ardından ani bir düşüşe neden olabilir. Bu durumda diyabet hastalarının insülin ihtiyaçları artar ve uzun vadede sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
Bunun yanı sıra glisemik indeks, kilo kontrolünde de büyük öneme sahiptir. Daha düşük GI değerine sahip yiyeceklerin tüketimi daha uzun süre tokluk hissi sağlar ve açlık krizlerinin önüne geçer. Aynı zamanda düşük GI değerine sahip yiyeceklerin tüketimi, yağ depolanmasını azaltır ve kilo verme sürecini hızlandırır.
Glisemik indeksi düşük olan besinler aynı zamanda kalp sağlığı için de faydalıdır. Yüksek GI değerine sahip yiyeceklerin tüketimi, kolesterol seviyelerini artırabilir ve kalp hastalıkları riskini artırabilirken; düşük GI değerine sahip yiyeceklerin tüketimi kalp sağlığını korur.
Sağlıklı bir diyet için glisemik indeksi düşük olan besinlere ağırlık vermek önemlidir. Özellikle tam tahıl ürünleri (kepekli ekmek, esmer pirinç), sebzeler (brokoli, karnabahar gibi yeşil yapraklı sebzeler), baklagiller (mercimek, nohut gibi), yağsız et ve balık gibi protein kaynakları düşük GI değeriyle dikkat çeken besinler arasındadır.
Ancak unutulmamalıdır ki glisemik indeks tek başına yeterli bir ölçüt olmayabilir. Besleyici değeri yüksek olan bazı meyveler gibi bazı besinler yüksek GI değerine sahip olabilir ancak diyetimizde yer almaları önemlidir. Bu nedenle glisemik indeksi yüksek olan yiyecekleri azaltmak veya doğru kombinasyonlarla tüketmek gerekmektedir.
25.12.2023 02:39 tarihinde Seda Uzun tarafından yazıldı.