FODMAP Diyeti Nedir ve Kimlere Önerilir?
Son yıllarda beslenme dünyasında FODMAP diyeti oldukça popüler hale gelmiştir. Bu diyet, bazı insanların sindirim sistemlerinin hassas olduğu ve belirli gıdalardan kaynaklanan semptomları azaltmak için kullanılır. Peki, FODMAP nedir ve kimlere önerilir? Bu makalede, FODMAP diyetinin ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve hangi kişilere önerildiğini ele alacağız.
FODMAP, Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols (Fermente Olarak İndirgeyebilen Oligosakkaritler, Disakkaritler, Monosakkaritler ve Polioller) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bu terimler, sindirim sistemi tarafından kolayca sindirilemeyen karbonhidratları ifade eder.
FODMAP'lar genellikle belirli gıdalarda bulunur ve bazı insanlar bu gıdaları tükettiklerinde sindirim sorunları yaşayabilir. Bunun nedeni, bu karbonhidratların bağırsakta fermente olması ve gaz üretmesidir. Bu gazlar bağırsakta şişkinlik, gaz sancısı ve ishal gibi semptomlara neden olabilir.
FODMAP diyeti ise bu tür semptomları olan kişilerin sindirim sistemine daha az etki eden gıdaları seçmelerine yardımcı olmayı amaçlar. Bu diyetin temel amacı, FODMAP içeren gıdaların tüketimini azaltmak veya belli bir süreliğine tamamen ortadan kaldırmaktır.
Diyetin uygulanması için öncelikle bir sağlık uzmanının rehberliği altında olmak önemlidir. Bir beslenme uzmanı veya diyetisyen ile çalışarak kişiye özel bir plan hazırlanabilir.
FODMAP diyetinin 3 ana aşaması vardır:
1. Eliminasyon Aşaması: Bu aşamada kişi, potansiyel olarak sorunlu olan FODMAP içeren gıdaların tamamen kesilmesini gerektiren bir diyet uygular. Bu aşama genellikle 2-6 hafta sürer ve semptomların azalmasına yardımcı olur.
2. Reintroduksiyon Aşaması: Bu aşamada birey yavaşça FODMAP içeren gıdaları tekrar diyetine eklemeye başlar. Her bir grup için belirli bir süre test edilir ve semptomların nasıl tepki verdiği izlenir. Bu sayede hangi FODMAP'ların sorunlu olduğu belirlenebilir.
3. Bireyselleştirme Aşaması: Üçüncü aşamada kişiye özel bir beslenme planı hazırlanır. Belirlenen sorunlu FODMAP'lar dışındaki gıdaların tüketimi artırılırken semptomların kontrol altında tutulduğu bir denge sağlanır.
FODMAP diyeti çeşitli semptomları olan kişilere önerilebilir. Özellikle irritabl bağırsak sendromu (IBS), inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) veya fonksiyonel gastrointestinal bozuklukları olan bireylerde faydalı olabilir. Ancak herkes için uygun olmayabilir ve mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.
Bu diyete ihtiyaç duyan kişiler genellikle şişkinlik, gaz sancısı, kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunları yaşarlar. Bu semptomlar günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ve kişinin sosyal hayatını da zorlaştırabilir.
Ayrıca bazen belirsiz olabilen semptomlar nedeniyle tanının konulması da zor olabilir. Doktorlar genellikle çeşitli testler yaparak sindirim sisteminin nasıl çalıştığını kontrol ederler ve FODMAP intoleransını doğrulamaya çalışırız.
Bazı yaygın FODMAP içeren gıdalar şunlardır:
- Soğan
- Sarımsak
- Brokoli
- Lahana
- Kuru fasulye
- Mercimek
- Nohut
- Elma
- Armut
- Şeftali
- Süt ürünleri
Bu yiyecekleri tamamen ortadan kaldırarak veya tüketimini kısıtlayarak semptomları kontrol altına almak mümkündür. Ancak unutulmamalıdır ki herkesin tolerans seviyesi farklıdır ve bazen bazı FODMAP'ları tolere etmek mümkün olabilir.
26.03.2024 00:52 tarihinde Orhan Yılmaz tarafından yazıldı.