FODMAP Diyeti Nedir? Hangi Yiyecekler FODMAPlar İçeriyor?
Son yıllarda yaygınlaşan bir sindirim sistemi rahatsızlığı olan irritabl bağırsak sendromu (IBS) ile başa çıkmak için birçok kişi FODMAP diyetini tercih etmektedir. FODMAP'lar, sindirim sistemi sorunlarına neden olan bazı karbonhidratlar ve şeker alkolü bileşikleridir. Bu diyet, semptomların azalmasını sağlamak ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla bu tür besinleri sınırlamayı hedeflemektedir.
FODMAP kelimesi, Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols kelimelerinin baş harflerinden oluşmaktadır. Bu besin bileşenleri, bağırsaklarda kolayca fermante olabilen ve gaz üretimiyle ilişkilendirilen karbonhidratlardır. İrritabl bağırsak sendromu olan kişilerde, bu bileşenlerin sindirimi zorlaştığından dolayı semptomlar ortaya çıkmaktadır.
FODMAP diyetinde temel amaç, semptomları tetikleyen besinleri tespit ederek bunları sınırlamaktır. Bu sayede kişi semptomların azaldığını fark edecek ve yaşam kalitesi artacaktır. Ancak herkes için geçerli olan bir standart FODMAP listesi bulunmamaktadır. Çünkü her bireyin tolerans seviyesi farklıdır ve semptomlara neden olan besinler değişebilir.
FODMAP içeren yiyecekler genellikle oligosakkaritler (fructooligosakkaritler ve galactooligosakkaritler), disakkaritler (laktoz), monosakkaritler (fruktoz) ve poliol adı verilen şeker alkolü bileşikleridir. Örneğin, buğday, soğan, sarımsak gibi gıdalarda bulunan fructooligosakkaritler sindirim sistemi sorunlarına neden olabilir. Aynı şekilde süt ürünleri ve meyvelerde bulunan laktoz veya fruktoz da semptomların tetikleyicisi olabilir.
FODMAP içeren bazı yiyecek grupları şunlardır:
1. Oligosakkaritler: Soğan, sarımsak, pırasa, buğday, arpa, mercimek gibi gıdalarda bulunan fructooligosakkaritler (FOS) ve galactooligosakkaritler (GOS).
2. Disakkaritler: Süt ürünleri, yoğurt, dondurma gibi besinlerde bulunan laktoz.
3. Monosakkaritler: Bal, elma gibi meyvelerde bulunan fruktoz.
4. Poliol: Elma, armut, kayısı gibi meyvelerde doğal olarak bulunan poliol şeker alkolü bileşikleri.
Bu yiyecek gruplarının yanı sıra bazı gıdalarda da FODMAP içerebileceği unutulmamalıdır. Örneğin; baklagiller (nohut, bezelye), mantarlar (mantar), sebzeler (brokoli, lahana), meyveler (karpuz, kavun), tahıl ürünleri (buğday ekmeği) gibi gıdalar da dikkatli tüketilmelidir.
FODMAP diyetine başlamadan önce bir uzmana danışmak önemlidir. Çünkü bu diyet herkes için uygun olmayabilir ve bazen semptomların başka bir sebebi olabilir. Uzman bir diyetisyen tarafından yapılacak değerlendirme sonucunda bireysel ihtiyaçlar belirlenebilir ve uygun bir plan hazırlanabilir.
Diyette önerilen yaklaşım genellikle aşamalardan oluşur. İlk aşama eliminasyon aşamasıdır. Bu aşamada FODMAP içeren yiyecekleri tamamen kesmek gerekebilir veya belirli miktarlarda sınırlama yapılabilir. Bu süreçte semptomların azaldığı veya tamamen ortadan kaybolduğu gözlemlenebilir.
Eliminasyon aşamasının ardından rehberli yeniden tanıştırma aşamasına geçilir. Bu aşamada tek tek FODMAP içeren yiyecek grupları yeniden tanıştırılır ve semptomlar takip edilerek tolerans seviyesi belirlenir. Bazı yiyecek gruplarına tolerans geliştirilebilirken bazılarına ise daha hassas reaksiyonlar gösterilebilir.
21.02.2024 00:52 tarihinde Rüya Yıldırım tarafından yazıldı.