Son yıllarda sağlıklı beslenme ve diyet trendleri arasında popülerlik kazanan FODMAP diyeti, bazı insanlar için sindirim sorunlarını hafifletmek veya kontrol altına almak amacıyla tercih edilen bir beslenme yaklaşımıdır. FODMAP'lar, belirli bir grup karbonhidrattır ve bazı kişilerde sindirim sistemi rahatsızlıklarına neden olabilir. Bu makalede, FODMAP diyetinin ne olduğunu, kimler için uygun olduğunu ve nasıl uygulanması gerektiğini ele alacağız.
FODMAP Nedir?
FODMAP, Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols ifadesinin kısaltmasıdır. Bu ifade, kolayca fermante olan oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve poliol adı verilen bir grup karbonhidrat türünü temsil eder. Bu karbonhidratlar bağırsakta su ve gaz üretimine neden olarak sindirim sistemi rahatsızlıklarına yol açabilir.
FODMAP'lar genellikle buğday, soğan, sarımsak, lahana gibi sebzeler, süt ürünleri gibi gıdalarda bulunur. Ayrıca elma, armut gibi meyveler ve balda da bulunabilirler. Sindirim sistemi hassasiyeti olan kişilerde bu karbonhidratlar bağırsaklarda fermantasyona uğrar ve gaz üretimi artar. Bunun sonucunda şişkinlik, gaz sancısı, ishal veya kabızlık gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Kimler İçin Uygun?
FODMAP diyeti genellikle irritabl bağırsak sendromu (IBS) veya fonksiyonel gastrointestinal bozuklukları olan kişiler için önerilmektedir. IBS semptomları arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz sancısı ve değişken bağırsak alışkanlıkları yer almaktadır.
IBS'nin kesin nedeni bilinmemektedir ancak bazı araştırmalar sindirim sistemi bakterilerindeki dengesizliklerin semptomları tetikleyebileceğini göstermektedir. FODMAP diyeti bu durumda semptomları hafifletebilir veya kontrol altına alabilir.
Ayrıca Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi inflamatuar barsak hastalığı olan kişiler de FODMAP diyetinden fayda görebilir. Bu hastalıkların semptomları arasında karın ağrısı, ishal veya kabızlık yer almaktadır.
Ancak herkes için FODMAP diyetinin gerekli olmadığını belirtmek önemlidir. Sindirim sistemi rahatsızlıkları yaşamayan kişilerde FODMAP'ların tüketimi genellikle sorun yaratmaz ve sağlıklı bir beslenme planının bir parçası olarak kabul edilir.
Nasıl Uygulanmalı?
FODMAP diyeti genellikle üç aşamalı bir süreçte uygulanır: eliminasyon aşaması, yeniden tanılama aşaması ve bireyselleştirme aşaması.
Eliminasyon aşamasında FODMAP içeren gıdalar tamamen diyetten çıkartılır. Bu süre boyunca semptomların hafiflemesi beklenmektedir. Eliminasyon süreci genellikle 2 ila 6 hafta arasında sürer.
Yeniden tanılama aşamasında bireysel olarak bazı FODMAP'ların tekrar denemesi yapılır ve semptomların nasıl etkilendiği izlenir. Bu süreçte tek tek her grup FODMAP tekrar eklenerek reaksiyonlar izlenir. Böylece hangi FODMAP'lara toleransının olduğu belirlenebilir.
Son aşama olan bireyselleştirme ise her bireyin tolere edebildiği FODMAP miktarını belirlemeyi amaçlar. Bireyselleştirme sürecinde semptomların ortaya çıkmasını engellemek için kişiye özel bir beslenme planı oluşturulur.
FODMAP diyetinin başarı oranının yüksek olduğu yapılan çalışmalarda gözlemlenmiştir. Ancak uzman desteği almak önemlidir çünkü her bireyin ihtiyaçları farklıdır ve yanlış uygulama durumunda dengeli bir beslenme sağlamak zorlaşabilir.
23.11.2023 09:26 tarihinde Zehra Koç tarafından yazıldı.