Sindirim sistemi, vücudumuzun besinleri emmesi ve sindirmesi için önemli bir rol oynar. Ancak bazı insanlar, sindirim sorunları yaşayarak günlük yaşamlarında rahatsızlık hissedebilirler. Sindirim sorunları, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir ve sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Bu sorunların en yaygın nedenlerinden biri FODMAP'lar olarak adlandırılan bir grup karbonhidratın sindirilememesidir. FODMAP diyeti ise bu sindirim sorunlarına çözüm bulmak için önerilen bir beslenme planıdır.
FODMAP nedir?
FODMAP, Fermente Edilebilir Oligo-, Di-, Mono-Sakaritler ve Poliol'lerin kısaltmasıdır. Bu terim, belirli bir grup karbonhidrata atıfta bulunur. Oligosakaritler (fructans ve galacto-oligosaccharides), disakaritler (laktos), monosakaritler (fruktoz) ve poliol'leri içerir. Bu karbonhidratlar, bazı insanların sindiremediği veya ememediği bileşiklerdir.
FODMAP'lar, ince bağırsakta bakteriler tarafından fermente edildiğinde gaz üretimine ve su tutulumuna neden olurlar. Bu da şişkinlik, gaz ve ishal gibi sindirim semptomlarına yol açabilir. FODMAP'lar ayrıca irritabl bağırsak sendromu (IBS) olan kişilerde de şiddetli semptomlara neden olabilir.
FODMAP'ların Sindirim Sistemine Etkileri
FODMAP'lar, ince bağırsaktan kolona geçtiğinde kolon bakterilerince fermente edilir. Bu fermente işlem sırasında gaz üretilir ve su tutulumu artar. Gaz üretimi şişkinliğe ve gaz şikayetlerine neden olurken, su tutulumu da ishale yol açabilir.
FODMAP'ların etkisi kişiden kişiye değişebilir. Bazı insanlar FODMAP'ları tolere edemezken, bazıları hiçbir semptom yaşamaz. Bununla birlikte, irritabl bağırsak sendromu olan kişilerde FODMAP'lara duyarlılık daha yaygındır.
FODMAP Diyetinin Temel İlkeleri
FODMAP diyeti, FODMAP içeriği yüksek olan gıdaların tüketimini sınırlamayı amaçlayan bir beslenme planıdır. Diyetin temel amacı, semptomları azaltmak veya kontrol altına almaktır.
Diyetin ilk aşamasında FODMAP içeriği yüksek olan gıdalar tamamen ortadan kaldırılır. Bu aşama genellikle 2-6 hafta sürer ve semptomların azalması beklenir. Ardından ikinci aşamaya geçilerek belirli gıdalar tekrar denenebilir.
Diyet boyunca dikkat edilmesi gereken nokta, her bireyin farklı tolerans eşiğine sahip olmasıdır. Yani herkes için aynı derecede hassaslık söz konusu değildir. Bazı insanlar belirli bir FODMAP'a daha hassasken diğerleri daha fazla tolerans gösterebilir.
FODMAP Diyetinde Hangi Gıdalardan Uzak Durulmalı?
FODMAP diyetinde tamamen ya da kısıtlama yapılacak bazı gıdalar bulunur:
1. Oligosakkaritler: Bu grupta yer alan gıdalar soğan, sarımsak, buğday ürünleri, mercimek gibi yiyecekleri içerir.
2. Disakkaritler: Laktos içeren gıdalardan uzak durulmalıdır. Bunlar arasında süt ürünleri ve bazı yoğurtlar bulunur.
3. Monosakkaritler: Fruktoz içeriği yüksek olan gıdalardan kaçınılmalıdır. Örneğin elma, armut gibi meyveler fruktoz açısından zengindir.
4. Poliol'ler: Bu grupta yer alan xylitol, maltitol gibi tatlandırıcılar ile kayısı, erik gibi meyvelerden uzak durulmalıdır.
Bu gıdaların tamamen ortadan kaldırılması veya miktarının azaltılması sindirim semptomlarının kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
03.02.2024 02:13 tarihinde Ali Can tarafından yazıldı.