Günümüzde pek çok kişi, karın ağrısı, şişkinlik, gaz gibi bağırsak sorunlarıyla uğraşmaktadır. Bu tür şikayetlerin altında yatan birçok neden olabilir ancak bazı durumlarda irritabl bağırsak sendromu (IBS) adı verilen bir sindirim sistemi rahatsızlığı söz konusu olabilir. İrritabl bağırsak sendromu, bağırsak hareketlerinde bozukluğa neden olan bir durumdur ve genellikle karın ağrısı, şişkinlik, gaz ve düzensiz dışkılama gibi belirtilerle kendini gösterir.
İrritabl bağırsak sendromunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, stres, hormonal değişiklikler, yiyecek intoleransı ve bağırsak florasındaki bozukluklar gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Bu rahatsızlıkla mücadele etmek için birçok tedavi seçeneği mevcuttur ancak son yıllarda FODMAP diyeti popüler hale gelmiştir ve bazı insanlar için etkili bir çözüm sağlamaktadır.
FODMAP diyeti, Fermentable Oligo-, Di-, Mono-saccharides And Polyols kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bu diyet, belirli gıdalardaki fermentasyon ürünleri olan FODMAP'ları sınırlamayı amaçlar. FODMAP'lar, bağırsaklarda sindirilemeyen karbonhidratlardır ve irritabl bağırsak sendromu olan kişilerde bağırsak hareketlerini artırarak semptomları tetikleyebilir.
FODMAP diyeti beş aşamadan oluşur: kısıtlama aşaması, yeniden değerlendirme aşaması, tekrar tanımlama aşaması, entegrasyon aşaması ve bakım aşaması. Kısıtlama aşamasında, yüksek FODMAP içeren gıdalar tamamen kesilir ve semptomların azalması beklenir. Yeniden değerlendirme aşamasında ise belli bir süre sonra yüksek FODMAP içeren gıdalar tekrar denenebilir ve semptomların nasıl etkilendiği gözlemlenir. Tekrar tanımlama aşamasında ise tolerans sınırının belirlenmesi hedeflenir. Entegrasyon aşamasında ise FODMAP içeren gıdaların kontrollü miktarlarda tüketimi sağlanırken semptomların kontrol altında tutulması amaçlanır. Son olarak bakım aşamasında ise belli aralıklarla FODMAP içeren gıdalar denenebilirken semptomların takip edilmesi önemlidir.
FODMAP diyetinin irritabl bağırsak sendromu üzerindeki etkisi ile ilgili yapılan araştırmalar oldukça umut vericidir. Birçok çalışma, FODMAP diyetinin semptomları azalttığını ve yaşam kalitesini iyileştirdiğini göstermektedir. Örneğin, Avustralya'da yapılan bir araştırma IBS hastalarının %75'inin semptomlarının FODMAP diyetiyle büyük ölçüde azaldığını bulmuştur.
FODMAP diyetine uyum sağlamak kolay olmayabilir çünkü birçok yaygın olarak tüketilen gıda yüksek FODMAP içerebilir. Bunlar arasında soğan, sarımsak, buğday ürünleri, baklagiller ve bazı meyveler bulunur. Ancak bu diyetin uzman rehberliği ile uygulanması önemlidir çünkü yanlış beslenme dengesi uzun vadede sağlık sorunlarına yol açabilir.
FODMAP diyetinin yan etkileri de göz ardı edilmemelidir. Özellikle kısıtlama aşamasında lif alımının azalması kabızlık gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca bazı insanlar için sosyal hayatlarını da olumsuz etkileyebilir çünkü restoran ziyaretleri veya dışarıda yemek yemek daha zor hale gelebilir.
11.04.2024 23:26 tarihinde Serkan Korkmaz tarafından yazıldı.