Dünya genelinde anemi, en yaygın görülen sağlık sorunlarından biridir. Anemi, vücutta yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi üretilememesi veya kırmızı kan hücrelerinin normalden daha az oksijen taşıması durumunda ortaya çıkan bir durumdur. Aneminin en sık rastlanan nedenlerinden biri ise demir eksikliğidir. Bu nedenle, demir ağırlıklı beslenme anemiye karşı savaşta etkili bir silah olarak kabul edilmektedir.
Demir, vücutta oksijen taşınmasında ve enerji üretiminde önemli bir rol oynar. Ayrıca bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, beyin fonksiyonlarının geliştirilmesi ve hücrelerin tamiri gibi birçok hayati fonksiyonu destekler. Demir eksikliği durumunda ise bu süreçlerin düzgün çalışması engellenir ve anemi gelişir.
Demir eksikliği anemisi, dünya genelinde yaklaşık olarak 1.62 milyar insanın etkilendiği bir sağlık sorunudur. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaşayan çocuklar ve kadınlar daha yüksek risk altındadır. Bu nedenle, demir ağırlıklı beslenme aneminin önlenmesi ve tedavisi için büyük önem taşımaktadır.
Demir açısından zengin besinler tüketmek, demir eksikliğini önlemenin en etkili yollarından biridir. Demir açısından zengin besinler arasında kırmızı et, tavuk, balık, yumurta, baklagiller (mercimek, nohut), yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı), kuruyemişler (badem, fındık), tahıl ürünleri (tam buğday ekmeği) ve kuru meyveler (kuru kayısı) bulunur.
Ancak demirden zengin besinleri tüketmek yeterli değildir; çünkü bazı yiyeceklerdeki demir vücut tarafından emilemez. Vücudun demiri emebilmesi için C vitamini gibi bazı vitaminlere ihtiyacı vardır. Bu nedenle, demirden zengin besinleri C vitamini içeren yiyeceklerle birlikte tüketmek daha etkili olacaktır.
Ayrıca demiri emilimini arttırmanın bir diğer yolu da demirden zengin yiyecekleri doğru şekilde pişirmektir. Örneğin, etleri limon suyuyla marine etmek veya tavukları turunçgil suyuyla marine etmek gibi yöntemlerle demiri daha kolay emilebilir hale getirebiliriz.
Bunun yanında bazı besinler de demiri absorbe edebilme yeteneğine sahiptir. Örneğin; maya ekstraktları (Marmite), deniz yosunu ve karaciğer gibi yiyeceklerdeki B12 vitamini ve folat gibi maddeler demiri daha iyi absorbe edebilme özelliğine sahiptir.
Demirden zengin beslenmenin yanında dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da vücudunuzda demiri emen madde olan fitatların alımını sınırlamaktır. Fitatlar özellikle tahıl ürünlerinde bulunan doğal bileşiklerdir ve demiri bağlayarak vücudun emilimini azaltır. Bu nedenle tahıl ürünlerini uzun süre bekletip mayalandırarak fitat miktarını azaltabiliriz.
Beslenmede demire olan ihtiyaç her yaş grubunda farklılık göstermektedir. Özellikle hamile kadınlar ve bebekleri için yeterli miktarda demir alımına dikkat etmek büyük önem taşır. Hamilelik döneminde anne adayının kendi sağlığı kadar bebeğinin de sağlığına katkısı olduğu unutulmamalıdır.
29.11.2023 07:00 tarihinde Gamze Öztürk tarafından yazıldı.