Çölyak hastalığı, bağırsakların gluten adı verilen bir proteini sindirememesi sonucu ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein olup, çölyak hastalarında bağırsağın iç yüzeyine zarar verir. Bu da besin emilimini engeller ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Çölyak hastalığı olan kişiler için tek tedavi yöntemi, gluten içeren gıdalardan tamamen kaçınmaktır. Glutensiz beslenme tedavisi olarak adlandırılan bu süreçte bazı adımlar izlenir. İşte çölyak hastalığının teşhisi ve tedavi sürecinde atılması gereken adımlar:
1. Doğru Teşhis: Çölyak hastalığının doğru teşhisi önemlidir. Hastanın semptomları ve anamnezine dayanarak doktor, gerekli testleri yaparak teşhis koyabilir. Kan testleri ve bağırsak biyopsisi gibi yöntemler kullanılır.
2. Gluten İçeren Gıdalardan Uzak Durma: Teşhis konulduktan sonra, hasta gluten içeren gıdalardan tamamen uzak durmalıdır. Buğday, arpa, çavdar gibi tahılların yanı sıra unlu mamuller, makarna, bisküvi gibi birçok ürün de gluten içerir. Bu ürünlerin tüketimi kesilmelidir.
3. Glutensiz Diyet Planlama: Çölyak hastalarına uygun bir glutensiz diyet planlaması yapılmalıdır. Bu diyetle birlikte sağlıklı ve dengeli beslenme hedeflenmelidir. Meyve, sebze, et, balık, yumurta gibi doğal gıdalar tercih edilmelidir.
4. Etiket Okuma Alışkanlığı Kazanma: Çölyak hastalarının her zaman etiket okuma alışkanlığı kazanması önemlidir. Birçok üründe gizli gluten bulunabilir ve bunlar hastaya zarar verebilir. Etiketlerdeki içerikleri dikkatlice kontrol etmek gerekmektedir.
5. Gluten İçermeyen Alternatifler: Çölyak hastalarının günlük beslenmelerinde gluten içermeyen alternatifleri tercih etmeleri gerekmektedir. Örneğin glütensiz unlar kullanarak evde ekmek yapmak mümkündür veya glutensiz makarna markalarını tercih edebilirler.
6. Kontaminasyon Riskine Dikkat Etme: Kontaminasyon riski önemlidir ve çölyak hastalarının bu konuda dikkatli olması gerekir. Özellikle aynı mutfakta glutenli ve glutensiz yiyecekler hazırlandığında kontaminasyon riski artar. Ayrı mutfak ekipmanları kullanmak veya temizlemeye özen göstermek önemlidir.
7. Vitamin ve Mineral Destekleri: Çölyak hastalarının bazen vitamin ve mineral eksiklikleri yaşayabileceği unutulmamalıdır. Özellikle demir, kalsiyum, folat gibi besin öğelerinin takviye edilmesi gerekebilir.
8. Takip Kontrolleri: Tedavi sürecinde düzenli takip kontrolleri yapılmalıdır. Doktorunuz tarafından belirlenen periyotlarda kan testleri yapılmalı ve bağırsaktaki iyileşme süreci takip edilmelidir.
9. Psikolojik Destek: Çölyak hastalığı ile yaşamak zorlayıcı olabilir ve psikolojik destek gerekebilir. Hastaların danışmanlık alması veya destek gruplarına katılması faydalı olabilir.
10. Bilinçlendirme: Çevre bilincinin artırılması önemlidir. Çölyak hastalığı hakkında toplumu bilgilendirmek ve farkındalık yaratmak amacıyla etkinlikler düzenlemek faydalı olacaktır.
11.12.2023 11:52 tarihinde Burak Gül tarafından yazıldı.