Günümüzde sağlık sorunlarına yönelik bilinç artmış durumda ve bu bilinç, çeşitli hastalıkların tanı ve tedavi süreçlerinin daha hızlı gerçekleşmesini sağlamaktadır. Bunlardan biri de çölyak hastalığı ve gluten hassasiyeti arasındaki farkların anlaşılmasıdır. İnsanlar arasında yaygın olarak karıştırılan bu iki durum, aslında farklı mekanizmalara dayanan ayrı hastalıklardır. Bu makalede, çölyak hastalığı ve gluten hassasiyeti arasındaki farkları ele alarak, her birinin belirtileri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi vereceğiz.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı veya diğer adıyla glutensiz enteropati, bağırsaklarda meydana gelen bir otoimmün hastalıktır. Bu hastalık, glüten adı verilen bir proteinin tüketimiyle tetiklenir. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein kompleksidir. Çölyak hastalarının vücutları, glütene karşı bağışıklık tepkisi gösterir ve ince bağırsaklarda hasara neden olur.
Çölyak hastalığının belirtileri genellikle sindirim sistemiyle ilgilidir. Karın ağrısı, şişkinlik, ishal veya kabızlık gibi sindirim sorunları yaygın olarak görülür. Bunun yanı sıra kilo kaybı, yorgunluk, halsizlik gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Çocuklarda ise büyüme geriliği ve gelişim bozukluğu da görülebilir.
Çölyak Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?
Çölyak hastalığının teşhisi için kan testleri yapılır. Bu testlerde genellikle antikor düzeyleri ölçülür. Eğer antikor düzeyleri yüksekse ve tipik belirtiler mevcutsa doktorlar genellikle ince bağırsağın biyopsisi ile teşhisi doğrularlar. Biyopsi sonucunda ince bağırsakta hasar görülmesi durumunda çölyak hastası olduğu kesinleşmiş olur.
Çölyak Hastalığının Tedavisi
Çölyak hastaları için tek etkili tedavi yöntemi ömür boyu gluten içeren besinlerden uzak durmaktır. Gluten içeren yiyeceklerin tamamen kesilmesi gerekmektedir. Bu sayede ince bağırsaktaki hasar iyileşecek ve semptomlar azalacaktır. Ayrıca bazen vitamin ve mineral takviyelerine ihtiyaç duyulabilir.
Gluten Hassasiyeti Nedir?
Gluten hassasiyeti veya non-çölyak glutensiz duyarlılık (NCGS), çölyak hastalığından farklı bir durumdur. Gluten hassasiyetinde vücut glütene karşı reaksiyon göstermektedir ancak ince bağırsakta hasar oluşmaz. Belirtiler çoğunlukla sindirim sistemiyle ilgili olup çölyaktaki kadar şiddetli değildir.
Gluten hassasiyetinin belirtileri karın ağrısı, şişkinlik, gaz gibi sindirim sorunlarıdır. Ayrıca baş ağrısı, yorgunluk, kas ağrısı gibi non-sindirim sistemi belirtileri de görülebilir.
Gluten Hassasiyetinin Tanısı Nasıl Konur?
Gluten hassasiyetinin tanısı zordur çünkü spesifik bir kan testi yoktur ve ince bağırsaktaki hasar da oluşmadığı için biyopsi yapılmaz. Tanı genellikle dışlanma yöntemiyle konulur; yani çölyak hastası olmayan ancak gluten tüketiminden sonra belirtileri olan kişiler gluten hassasiyetine sahip olarak kabul edilir.
Gluten Hassasiyetinin Tedavisi
Gluten hassasiyetinde tedavi seçenekleri sınırlıdır. En etkili yol gluten içeren yiyeceklerden kaçınmaktır. Gluten içermeyen diyet uygulanarak semptomların azaltılması amaçlanır. Ayrıca bazen probiyotik takviyeler veya anti-inflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
13.07.2024 23:00 tarihinde Rüya Yıldırım tarafından yazıldı.