Çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten adı verilen bir proteinin sindirilememesi sonucunda ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Bu durumda, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten, ince bağırsaktaki villus adı verilen parmak şeklindeki yapıları tahrip eder ve besin emilimini engeller. Bu nedenle, çölyak hastalarının uygun bir beslenme planına ihtiyaçları vardır.
Çölyak hastalığı olan bireyler için en önemli şey, gluten içeren gıdalardan tamamen kaçınmaktır. Bu, özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların yanı sıra bazı işlenmiş gıdalarda bulunan gluten içeren bileşenlerin dikkatlice okunmasını gerektirir. Örneğin, bazı soslar, salata sosları ve hatta ilaçlar bile gluten içerebilir.
Bu nedenle, bir çölyak hastasının günlük yaşamında dikkat etmesi gereken ilk şey, tükettiği gıdaların içeriğini kontrol etmek olmalıdır. Tüm gıda etiketlerinin dikkatlice okunması ve gluten içeren bileşenlerin araştırılması önemlidir. Ayrıca, restoranlarda yemek yemek isteyen çölyak hastalarının da yiyecekleri hazırlayan kişiyle iletişim kurarak özel beslenme gereksinimlerini belirtmeleri önemlidir.
Çölyak hastalarının beslenme planlarına dahil edebilecekleri sağlıklı ve doğal gıdalar vardır. Öncelikle glütensiz tahıl alternatiflerine yönelmek önemlidir. Buğday yerine pirinç, mısır veya patates unu kullanabilirsiniz. Ayrıca quinoa veya amarant gibi besleyici glütensiz tahıl seçenekleri de vardır.
Protein alımını sağlamak için et, balık ve tavuk gibi glütensiz protein kaynaklarına yönelebilirsiniz. Ayrıca fasulye, mercimek ve nohut gibi baklagiller de protein açısından zengindir ve glütensizdir. Süt ürünleri de genellikle glütensizdir, ancak bazen bu ürünlerde katkı maddeleri veya dolum malzemeleri olarak gluten kullanılabilir. Bu nedenle süt ürünleri satın alırken dikkatli olmanız önemlidir.
Çölyak hastalarının diyetlerinde taze meyve ve sebzelere de yer vermeleri önemlidir. Bunlar doğal olarak glütensizdir ve sağlıklı lifler, vitaminler ve mineraller sağlarlar. Aynı zamanda glutensiz atıştırmalıklar da mevcuttur; örneğin mısır cipsleri veya pirinç krakerleri gibi.
Glüten içermeyen diyetler genellikle düşük lif içeriğine sahip olabilir, bu nedenle lif alımını arttırmanız da önemlidir. Yulaf ezmesi veya keten tohumu gibi glütensiz yüksek lifli gıdalar tüketebilirsiniz.
Ayrıca çölyak hastalarının D vitamini eksikliği riski taşıdığı da unutulmamalıdır. Bu nedenle güneş ışığından yeterince D vitamini elde etmek veya takviye almak önemlidir.
03.03.2024 18:00 tarihinde Ali Can tarafından yazıldı.