Çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten adı verilen bir proteinin sindirilememesi sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir ve çölyak hastalarının vücutlarında bağışıklık sistemi tarafından gluteni tolere edemeyen bir reaksiyon oluşur. Bu durumda, gluten içeren gıdalar tüketildiğinde bağırsaklarda hasar meydana gelir ve sindirim problemleri ortaya çıkar.
Çölyak hastalığı olan insanlar için en önemli tedavi yöntemi, gluten içeren gıdalardan tamamen kaçınmaktır. Bu nedenle, çölyak hastalarının günlük diyetlerinde gluten içermeyen alternatifleri tercih etmeleri gerekmektedir. Neyse ki günümüzde pek çok gluten içermeyen alternatif ürün bulunmaktadır.
Gluten içermeyen alternatifler arasında en yaygın olarak kullanılanlar şunlardır:
1. Glutensiz Tahılar: Çölyak hastalarının diyetlerine ekleyebileceği en iyi glutensiz tahıl alternatifleri pirinç, mısır, sorgum, darı ve amarant gibi besinlerdir. Bu tahıllar, gluten içermez ve sağlıklı karbonhidrat kaynaklarıdır.
2. Glutensiz Unlar: Buğday unu yerine kullanabileceğiniz glutensiz unların başında pirinç unu, mısır unu ve patates unu gelmektedir. Bu unlar sayesinde ekmek, kek, kurabiye gibi tarifler yapabilirsiniz.
3. Glutensiz Makarnalar: Glutensiz makarnalar artık market raflarında geniş bir yelpazede bulunmaktadır. Pirinç veya mısır bazlı makarnaları tercih edebilirsiniz. Ayrıca, karabuğdaydan yapılan makarnalar da glutensiz bir seçenektir.
4. Glutensiz Ekmekler: Ekmek tüketimi çölyak hastaları için sıkıntılı olabilir ancak glutensiz ekmekler bu sorunu çözmektedir. Pirinç veya patates unundan yapılan glutensiz ekmekler, normal ekmeklere benzer bir kıvama sahip olabilir.
5. Glutensiz Bisküviler ve Kurabiyeler: Çay saatlerinizde tatlı ihtiyacınızı karşılamak için glutensiz bisküvi ve kurabiyeler tercih edebilirsiniz. Bu ürünler genellikle pirinç veya mısır bazlı unlarla yapılmaktadır.
6. Glutensiz Krep ve Pancake Karışımları: Kahvaltılarda veya atıştırmalık olarak tercih edebileceğiniz glutensiz krep ve pancake karışımları da mevcuttur.
7. Glutensiz Yulaf Ezmesi: Yulaf ezmesi tek başına bile sağlıklı bir kahvaltı seçeneği olsa da bazen gluten içerebilir. Bu nedenle çölyak hastalarının glutensiz yulaf ezmesi seçimine dikkat etmeleri önemlidir.
8. Glutensiz Soslar: Bazı soslar glütene maruz kalabilir ancak artık market raflarında glutensiz sosları bulmak mümkündür. Örneğin soya sosu gibi sosları etiketleri kontrol ederek satın almanız gerekmektedir.
9. Glutensiz Bira: Alkol de çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken bir konudur çünkü bazı bira markalarında gluten bulunabilir. Ancak artık özel olarak üretilen glutensiz bira markalarını bulmak da mümkündür.
10. Taze Sebze ve Meyveler: En güvenli seçenek her zaman taze sebze ve meyvelerdir çünkü doğal olarak glütenden arındırılmışlardır.
Çölyak hastalığı olanların diyetlerini tamamlayabilecekleri daha pek çok glutensiz alternatif bulunmaktadır fakat önemli olan bu alternatifleri doğru şekilde kullanmaktır.
Ayrıca dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de gluten içermeyen ürünlerdeki besin değeridir; bazen bu tür ürünler daha az lif veya vitamin mineral içerebilirler.Bu nedenle dengeli ve besleyici bir diyet elde etmek için diğer sağlıklı besin kaynaklarından da yeterli miktarlarda tüketmek önemlidir.
08.12.2023 02:00 tarihinde Zeynep Kara Yıldız tarafından yazıldı.