Çölyak Hastalığı Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi
Çölyak hastalığı, bağırsakları etkileyen otoimmün bir hastalıktır. Bu hastalık, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten adı verilen bir proteinin tüketimiyle tetiklenir. Gluten, çölyak hastalarının bağırsaklarında hasara neden olur ve vücutta bazı besin maddelerinin emilimini engeller. Çölyak hastalığı belirtileri genellikle gastrointestinal sistemde ortaya çıkar, ancak başka semptomlar da gözlenebilir. Bu makalede, çölyak hastalığının belirtilerini, teşhis yöntemlerini ve tedavi seçeneklerini ele alacağız.
Çölyak Hastalığının Belirtileri:
Çölyak hastalığının belirtileri her bireyde farklılık gösterebilir ve bazı insanlar hiçbir semptom yaşamazken, diğerleri ciddi rahatsızlıklar hissedebilir. Bununla birlikte, en yaygın belirtiler şunlardır:
1. Karın ağrısı ve şişkinlik: Çölyak hastalarında karın ağrısı, gaz ve şişkinlik sık görülen semptomlardır. Midede rahatsızlık hissi de hissedilebilir.
2. İshal veya kabızlık: Bağırsaktaki hasar nedeniyle çölyak hastaları ishal ya da kabızlık yaşayabilir.
3. Yorgunluk ve halsizlik: Vücuttaki besin emiliminin bozulması enerji eksikliği yaratabilir ve hastalar sürekli yorgun hissedebilirler.
4. Kilo kaybı: Çölyak hastalarında kilo kaybı yaygın bir semptom olabilir, özellikle de besin emilimi bozulduğunda.
5. Anemi: Demir eksikliği anemisi, çölyak hastalarında sık görülen bir durumdur. Demir emilimi azaldığında anemi gelişebilir.
6. Cilt problemleri: Çölyak hastalarında dermatit herpetiformis adı verilen cilt döküntüleri görülebilir.
7. Kemik sorunları: Kalsiyum emiliminin azalması nedeniyle osteoporoz gibi kemik sorunları gelişebilir.
Çölyak Hastalığının Teşhisi:
Çölyak hastalığı teşhisi için çeşitli yöntemler kullanılır:
1. Kan testi: Anti-gliadin antikoru (AGA), anti-endomisyum antikoru (EMA) ve anti-transglutaminaz antikoru (tTG) gibi kan testleri yapılır. Bu antikorların varlığı, çölyak hastalığı için bir işaret olabilir.
2. Doku biyopsisi: Endoskopi sırasında alınan ince bağırsak dokusu örneği incelenerek bağırsaktaki hasar derecesi değerlendirilebilir.
3. Genetik testler: HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 genlerinin varlığı çölyak hastalığı riskini artırır ancak kesin tanı koymaz.
4. Gluten provokasyonu testi: Gluten içeren bir diyet takip eden kişiye gluten verilerek semptomların ortaya çıkması beklenir. Bu test daha kesin sonuçlar elde etmek için kullanılır.
Çölyak Hastalığının Tedavisi:
Çölyak hastalığı için tek tedavi yöntemi ömür boyu gluten içermeyen bir diyet uygulamaktır. Bu diyette buğday, arpa, çavdar gibi tahıllar tüketilmemelidir. Gluten içeren ürünler yerine glütensiz alternatifler tercih edilmelidir.
Glütensiz diyetin yanı sıra bazı ilaçlar da kullanılabilir:
1. Vitamin takviyeleri: Çölyak hastalarının vücutta eksik olan vitaminleri alabilmesi için vitamin takviyeleri kullanması gerekebilir.
2. Mineral takviyeleri: Özellikle demir eksikliği anemisi olan hasta mineral takviyesi alabilir.
3. Steroid ilaçlar: Şiddetli bağırsak iltihabını kontrol altına almak için kortizon ilaçları kullanılabilir.
4. Bağışıklık modülatörleri: İmmün sistem tepkisini düzenlemek amacıyla kullanılabilir.
21.12.2023 08:00 tarihinde Serdar Demir tarafından yazıldı.