Günümüzde birçok insanın karşılaştığı sindirim sistemi problemleri arasında yer alan çölyak hastalığı, gluten içeren gıdalara karşı aşırı duyarlılık ile karakterizedir. Bu hastalık, ince bağırsağın gluten adı verilen proteinlere karşı verdiği tepki sonucunda ortaya çıkmaktadır. Çölyak hastalığının belirtileri, tedavisi ve beslenme önerileri hakkında daha detaylı bilgi edinmek isterseniz, bu makale sizin için rehber niteliğinde olacaktır.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı, genetik yatkınlık sonucu bağışıklık sisteminin ince bağırsaktaki gluten proteinlerine saldırması sonucu ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Normalde sağlıklı bir insanın ince bağırsağındaki villus adı verilen yapılar besin emilimini arttırarak sindirim sürecini kolaylaştırırken, çölyak hastalarında gluten zararlı bir madde olarak algılanarak bağırsak villuslarına zarar verir.
Çölyak Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Çölyak hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişebilmekle birlikte genellikle sindirim sistemi sorunları ile ilişkilendirilir. En yaygın belirtiler arasında ishal, kabızlık, şişkinlik, gaz ve karın ağrısı yer alır. Ayrıca kilo kaybı, iştahsızlık ve halsizlik gibi semptomlar da görülebilir. Bazı çocuklarda ise büyüme geriliği ve gelişim sorunları gözlenebilir.
Çölyak Hastalığının Teşhisi Nasıl Konulur?
Çölyak hastalığı teşhisi için ilk adım genellikle kan testidir. Antikor seviyelerini ölçmek için yapılan bu testlerde eğer antikor seviyeleri yüksek çıkarsa doktor daha ileri tetkikler yapabilir. Bunlar arasında genetik testler ve ince bağırsak biyopsisi yer alabilir. İnce bağırsak biyopsisi sırasında endoskopik bir işlemle ince bağırsağa ulaşılır ve küçük bir doku örneği alınarak laboratuvarda incelenir.
Çölyak Hastalığının Tedavisi Var mıdır?
Çölyak hastalığının şu an için kesin bir tedavisi yoktur. Ancak tek etkili tedavi yöntemi yaşam boyu gluten içermeyen bir diyet uygulamaktır. Glutensiz diyet sayesinde bağırsaktaki hasar azalmaya başlar ve belirtiler düzelme gösterir. Glutensiz diyet tamamen gluten içeren besinleri hayatınızdan çıkarmayı gerektirse de modern yaşamda pek çok glutensiz ürünün bulunması bu durumu kolaylaştırmaktadır.
Glutensiz Diyet Nasıl Uygulanmalıdır?
Glutensiz diyet uygulayan bireylerin dikkat etmesi gereken en önemli konu gluten içeren tahıl ürünlerinden uzak durmaktır. Buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ürünlerinin yanı sıra unlu mamuller, makarna, ekmek gibi geleneksel gıdalardan da uzak durulmalıdır. Bunun yanında bazen saklanmış olan glutenden dolayı hazır soslar, ketçaplar veya soslu atıştırmalıklar gibi ürünler de dikkatli tüketilmelidir.
Gluten içermeyen alternatifleri tercih etmek önemlidir. Mısır unu, pirinç unu ve patates unu gibi alternatifler kullanılabilir. Ayrıca marketlerde artık çok çeşitli glutensiz ürünler bulunmaktadır; bunlar arasında glutensiz makarna, ekmek, kek ve bisküviler yer almaktadır. Doğru etiketi okuyarak alışveriş yapmak da çok önemlidir.
Beslenmenizi zenginleştirmek amacıyla meyve ve sebzeleri günlük diyetinizde daha fazla yer verebilirsiniz. Tam tahıl alternatifleri olarak quinoa veya amarant gibi besinleri de tüketebilirsiniz. Aynı zamanda protein kaynakları olarak et, balık ve baklagillerden faydalanmanız önemlidir.
27.10.2023 18:35 tarihinde Mustafa Kaya tarafından yazıldı.