Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin glüten adı verilen bir proteine karşı aşırı reaksiyon gösterdiği otoimmün bir hastalıktır. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların içerisinde bulunan bir proteindir. Çölyak hastaları glüteni sindiremez ve tüketildiğinde bağırsağın iç yüzeyinde hasara neden olur. Bu nedenle çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken özel bir beslenme düzeni vardır.
Çölyak hastalarının uyması gereken beslenme kuralları, glüten içermeyen gıdalar tüketmektir. Buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların tamamen kesilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra glütensiz diyet yaparken dikkat edilmesi gereken birçok önemli nokta bulunmaktadır.
İlk olarak, glütensiz diyet yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, etiket okumaktır. Birçok gıda ürününde glüten bulunabilmektedir ve bunu tespit etmek için etiketlerin dikkatlice incelenmesi gerekmektedir. Ürünlerin içeriğindeki bileşenleri okuyarak glüten içermeyen ürünleri seçmek önemlidir.
Glütensiz diyet yapan çölyak hastalarının günlük beslenmelerinde tahıl alternatiflerine yer vermeleri gerekmektedir. Pirinç, mısır ve patates gibi gıdalar çölyak hastalarının rahatlıkla tüketebileceği tahıl alternatifleridir. Ayrıca kinoa, amarant gibi glutensiz tahıllar da tercih edilebilir.
Glütensiz diyet yaparken protein ihtiyacını karşılamak da önemlidir. Et, balık, tavuk, yumurta gibi protein kaynaklarına ağırlık verilmelidir. Ayrıca baklagiller ve kuruyemişler de çölyak hastalarının protein ihtiyacını karşılamada yardımcı olabilir.
Sebze ve meyveler de çölyak hastalarının beslenme düzeninde önemli bir rol oynamaktadır. Taze sebze ve meyveler glüten içermez ve sağlıklı bir beslenmenin temelini oluştururlar. Bunun yanında lif içeriğiyle sindirim sistemine de faydalı olan sebze ve meyveler çeşitlendirilerek tüketilmelidir.
Süt ve süt ürünleri de çölyak hastalarının günlük beslenmelerinde yer alabilir. Ancak bazı durumlarda laktoz intoleransı da görülebilir, bu durumda laktozsuz ürünler tercih edilmelidir.
Glütensiz diyet yaparken dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da hazır gıdaların kullanımında olmalıdır. Hazır soslar, salça, ketçap gibi gıdalarda glüten bulunabilir ve bu nedenle evde yapılan doğal soslar tercih edilmelidir.
Glütensiz diyet yapan çölyak hastalarının ayrıca vitamin ve mineral takviyesine de ihtiyaçları olabilir. Çünkü bazen bu hastalarda demir, kalsiyum veya B12 vitamini eksiklikleri görülebilir. Bu nedenle doktor kontrolünde takviye kullanımına başvurulabilir.
Son olarak, sosyal yaşamda da dikkatli olmak önemlidir. Restoranlarda veya davetlerde yiyeceklerdeki glüten miktarını kontrol etmek zor olabilir. Bu nedenle restoran seçiminde veya davetlere katılım öncesi organizasyon komitesi ile iletişime geçmek faydalı olabilir.
Çölyak hastalarının uyması gereken beslenme kuralları oldukça önemlidir. Glütensiz diyet yapmak sağlıklarını korumalarına yardımcı olur ve bağırsaktaki hasarın iyileşmesini sağlar. Bu nedenle çölyak hastalarının mutlaka uzman bir diyetisyenden destek alması önerilir.
01.01.2024 21:52 tarihinde Onur Aslan tarafından yazıldı.