Çölyak hastalığı, ömür boyu süren bir bağırsak hastalığıdır. Bu hastalık, glüten adı verilen bir proteinin sindirilememesi sonucunda ortaya çıkar. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunur. Çölyak hastaları, bu proteinlere karşı aşırı hassasiyet gösterirler ve tüketmeleri durumunda bağırsaklarında hasar meydana gelir. Bu nedenle çölyak hastalarının günlük hayatta bazı önlemler alması gerekmektedir.
İlk olarak, çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken en önemli nokta beslenmeleridir. Glüten içeren gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir. Buğday, arpa, çavdar gibi tahılların yanı sıra unlu mamuller, makarna, ekmek gibi gıdalardan da uzak durulmalıdır. Bunun yanı sıra bira gibi alkollü içecekler de glüten içerdiği için çölyak hastalarının tüketmemesi gereken gıdalar arasındadır.
Çölyak hastalarının beslenme düzeninde glütensiz tahıl ürünleri tercih etmesi gerekmektedir. Pirinç, mısır ve patates gibi glütensiz tahıl ürünleri bu hastalar için uygun alternatiflerdir. Ayrıca glütensiz unlarla yapılan ekmek, makarna ve börek gibi yiyecekler de tüketilebilir. Son yıllarda marketlerde glütensiz ürünlerin çeşitliliği artmıştır ve çölyak hastalarına özel seçenekler sunulmaktadır.
Bunun yanında çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken bir diğer konu da kontaminasyondur. Kontaminasyon, glütensiz yiyeceklere temas eden veya aynı mutfak eşyalarını kullanan glüten içeren yiyeceklerin oluşturduğu risktir. Örneğin aynı spatula ile normal ekmek yapıp ardından glütensiz ekmek yapmak kontaminasyona yol açabilir. Bu nedenle çölyak hastalarının ayrı mutfak eşyalarını kullanması ve temizlik konusunda dikkatli olması önemlidir.
Çölyak hastalarının günlük hayatta dikkat etmesi gereken bir diğer nokta restoranlarda yemek yemektir. Restoranlarda hazırlanan yemeklerde kullanılan malzemeler hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Çünkü bazen restoran çalışanları bile hangi malzemenin glütensiz olduğunu tam olarak bilemeyebilirler veya kontaminasyon riski bulunabilir. Bu nedenle çölyak hastalarının restoran seçimi yaparken dikkatli olması ve mümkünse daha önceden rezervasyon yaparak restorana bildirmesi önerilir.
Ayrıca sosyal etkinliklere katılırken de dikkatli olmak önemlidir. Özellikle düğün, davet veya arkadaş toplantısı gibi organizasyonlarda sunulan yiyeceklerin içerikleri hakkında bilgi sahibi olmak zor olabilir. Bu nedenle önceden organizasyonu düzenleyen kişiyle iletişime geçerek durumu bildirmek ve kendilerine uygun yiyecek sunulmasını talep etmek önemlidir.
Çölyak hastalarının günlük hayatta dikkat etmesi gereken bir diğer konu da takviye vitamin kullanımıdır. Çünkü bu hastalığa sahip bireylerde besin emilimi sorun yaşanabilir ve bazı vitamin ve mineraller eksik kalabilir. Bu nedenle doktor kontrolünde takviye vitamin kullanımına başvurulması önerilir.
Son olarak, çölyak hastalığına sahip bireylerin psikolojik sağlıklarına da dikkat etmesi gerekmektedir. Çünkü bu hastalık ömür boyu süren bir durumdur ve bazen sosyal yaşamda sınırlamalara yol açabilir. Bunu kabullenmek ve destek almak önemlidir.
07.09.2024 05:00 tarihinde Ahmet Selim Özsoy tarafından yazıldı.