Çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten adı verilen bir proteinin sindirilememesi sonucu ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Gluten, buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan ve genellikle hamur işlerinde kullanılan bir proteindir. Çölyak hastaları, gluten içeren gıdaları tükettiklerinde bağışıklık sistemi gluteni yabancı bir madde olarak algılar ve bağırsaklara saldırarak hasar oluşturur.
Çölyak hastalarının beslenme planları, gluten içermeyen gıdalarla beslenmelerini sağlamayı hedeflemektedir. Bu nedenle, çölyak hastalarının dikkat etmeleri gereken en önemli nokta, gluten içeren gıdalardan kaçınmaktır. Ancak bu, çölyak hastalarının hayatlarında bazı zorluklar yaratır ve doğru beslenme planını takip etmek önemlidir.
Çölyak hastalarının beslenme planlarını oluştururken aşağıdaki noktalar göz önünde bulundurulmalıdır:
1. Gluten İçeren Gıdalardan Kaçınma:
Çölyak hastalarının en temel kuralı, gluten içeren gıdalardan tamamen kaçınmaktır. Buğday, arpa, çavdar gibi tahıl ürünleri ile bunlardan yapılan unlu mamüller çölyak hastalarına zarar verebilir. Bununla birlikte özellikle hazır gıdaların içerik etiketlerini dikkatlice okumak önemlidir çünkü bazen gluten içeren maddeler farklı isimlerle de kullanılabilir.
2. Doğal ve Taze Gıdalar Tercih Edilmeli:
Çölyak hastalarının beslenme planlarında doğal ve taze gıdalara ağırlık verilmesi önemlidir. Sebze, meyve, et, balık gibi glütensiz gıdalar tercih edilmelidir. Bu sayede sağlıklı ve dengeli bir beslenme sağlanabilir.
3. Glutensiz Tahıl Alternatifleri Tüketilmeli:
Gluten içeren tahıl ürünleri yerine glütensiz tahıl alternatifleri tüketilmelidir. Mısır unu, pirinç unu, quinoa gibi glütensiz tahıl ürünleri çölyak hastalarının ihtiyaçlarını karşılayabilir.
4. Hazır Gıdalar Kontrollü Bir Şekilde Tüketilmeli:
Hazır gıdalar genellikle çeşitli katkı maddeleri ve gluten içerebilir. Bu nedenle çölyak hastalarının hazır gıdaları kontrollü bir şekilde tüketmeleri önemlidir. Etiketlerdeki bilgiler dikkatlice okunmalı ve güvenilir markalardan satın alınmalıdır.
5. Evde Pişirme Alışkanlığı Kazanılmalı:
Çölyak hastalarının evde pişirme alışkanlığı kazanmaları büyük önem taşımaktadır. Evde pişirdikleri yemeklerde kontrol tamamen kendilerinde olduğu için glütensiz beslenmeyi daha kolay sürdürebilirler. Ayrıca evde hazırlanan yemeklerin hijyen açısından da daha güvenli olduğunu söylemek mümkündür.
6. Diyetisyen Desteği Alınmalı:
Çölyak hastası olan bireylerin diyetisyen desteği almalarında fayda vardır. Bir diyetisyen eşliğinde kişiye özel bir beslenme planının oluşturulması ve takibinin yapılması sağlıklı ve dengeli bir yaşam sürülmesine yardım edebilir.
7. Etiket Okuma Alışkanlığı Kazanılmalı:
Çölyak hastası olan bireylerin etiket okuma alışkanlığı kazanması oldukça önemlidir. Etiket üzerindeki bileşen listesini dikkatlice okuyarak gluten içeren maddeleri tespit etmek mümkün olacaktır.
8. Restoran Ziyaretleri Önceden Planlanmalı:
Restoran ziyaretleri çölyak hastalarının dikkat etmesi gereken konular arasındadır. Restoranların menülerinde glütensiz seçenekler sunup sunmadığını önceden araştırarak veya rezervasyon yaparak sorun yaşamadan güvenli bir şekilde restoranlarda yemek yiyebilirsiniz.
9. Çapraz Kontaminasyondan Kaçınılmalı:
Çapraz kontaminasyon, glütensiz ürünlerin gluten içeren ürünlerle temas etmesi sonucu ortaya çıkabilen bir durumdur. Örneğin aynı mutfak ekipmanlarının kullanılması veya aynı kesme tahtasında hem glütensiz hem de glutenli yiyeceklerin hazırlanması gibi durumlar bu kontaminasyona neden olabilir.
08.07.2024 06:00 tarihinde Şeyma Ata tarafından yazıldı.