Çölyak hastalığı, bağırsaklarda gluten adı verilen proteinin sindirilememesi sonucu ortaya çıkan bir bağışıklık sistemi rahatsızlığıdır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Çölyak hastaları gluten içeren besinleri tükettiklerinde bağışıklık sistemi gluteni yabancı bir madde olarak algılar ve bağırsaklarda iltihaplanmaya neden olan bir reaksiyon başlatır.
Bu nedenle çölyak hastalarının beslenmelerinde gluten içeren yiyeceklerden kaçınmaları çok önemlidir. Ancak çölyak hastalarının diyetlerini sadece gluten içermeyen gıdalarla sınırlamalarına gerek yoktur. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programı ile çölyak hastaları ihtiyaç duydukları tüm besin öğelerini alabilirler. İşte çölyak hastalarına özel beslenme önerileri:
1. Gluten içermeyen tahılları tercih edin: Çölyak hastalarının buğday, arpa, çavdar gibi gluten içeren tahıl ürünleri yerine mısır, pirinç, patates, quinoa gibi gluten içermeyen tahılları tercih etmeleri gerekmektedir. Bu tahıllar sağlıklı karbonhidrat kaynaklarıdır ve diyetinizi zenginleştirebilirsiniz.
2. Et, balık ve yumurtayı tercih edin: Çölyak hastalarının protein ihtiyacını karşılaması için et, balık ve yumurta gibi hayvansal kaynakları tüketmeleri önemlidir. Bu besinler aynı zamanda demir ve B12 vitamini gibi önemli besin öğeleri de içerir.
3. Süt ve süt ürünleri alın: Süt ve süt ürünleri çölyak hastalarının diyetinde önemli bir yer tutmalıdır. Süt kalsiyum, protein ve B vitaminleri açısından zengindir. Ancak bazı çölyak hastalarında laktoz intoleransı da görülebilmektedir. Bu durumda laktozsuz süt ve süt ürünlerini tercih etmek gerekmektedir.
4. Sebze ve meyve tüketimine özen gösterin: Sebze ve meyveler hem lif hem de vitamin-mineral açısından zengindir. Çölyak hastalarının da bu besinleri tüketmesi sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olur.
5. Glutensiz unlar kullanın: Ekmek, pasta gibi geleneksel unlu mamulleri yaparken glutensiz unlar kullanabilirsiniz. Glutensiz unlar pirinç unu, mısır unu veya patates unu gibi alternatiflerdir.
6. Hazır gıdalardan uzak durun: Hazır gıdalarda sıklıkla gluten bulunur. Bu nedenle çölyak hastalarının hazır gıdalardan uzak durması önemlidir. Yemekleri evde kendiniz hazırlayarak daha sağlıklı bir şekilde beslenebilirsiniz.
7. Dikkatli olun: Bazı yiyeceklerde gluten bulunabileceği için etiket okuma alışkanlığı kazanmanız önemlidir. Etiketlerde "buğday", "arpa", "çavdar" veya "gluten" ibarelerine dikkat ederek gluten içermeyen ürünleri tercih edebilirsiniz.
8. Restoranlarda dikkatli olun: Restoranlarda yemek seçimi yaparken mutlaka garsona ya da şefe gluten hassasiyetiniz olduğunu belirtmelisiniz. Glutensiz seçenekleri sormaktan çekinmeyin ve yemeği hazırlayanların hijyen kurallarına uyduğundan emin olun.
9. Vitamin desteği alın: Çölyak hastalarında bazen vitamin eksiklikleri görülebilir. Bu nedenle doktorunuza danışarak vitamin desteği almanız gerekebilir.
10. Sosyal destek alın: Çölyak hastalığı ile yaşamanın zorlukları olabilir ancak sosyal destek almak bu süreci daha kolay hale getirebilir. Diğer çölyak hastalarla iletişime geçmek için dernekler veya online gruplara katılabilirsiniz.
09.12.2023 13:39 tarihinde Zeynep Kara Yıldız tarafından yazıldı.