Keto diyeti, vücudu şeker rezervlerinden mahrum bırakarak enerji için yağları parçalamasına neden olan bir beslenme planıdır. Bu diyet, insanların kilo vermesine, sivilceyi yönetmesine ve kalp sağlığını iyileştirmesine yardımcı olabilir, ancak bazı riskler de olabilir.
Keto diyeti, sağlıklı yağları, yeterli miktarda proteinleri ve çok az karbonhidratı içeren yiyeceklere odaklanan bir beslenme planıdır. Amaç, kalorilerin çoğunu karbonhidratlardan ziyade yağlardan elde etmektir.
Diyet, vücudu şeker rezervlerinden mahrum bırakarak çalışır. Sonuç olarak, vücut enerji için yağları parçalamaya başlar. Bu, vücudun yakıt olarak kullanmak üzere keton adı verilen moleküller üretmesine neden olur. Vücut yağları yakarken kilo kaybına da yol açabilir.
Keto diyetinin birkaç türü vardır, bunlar arasında Standart Ketogenik Diyet ve Siklik Ketogenik Diyet bulunur.
Bu makalede, keto diyetinin faydalarını ve risklerini açıklıyoruz.
**1. Kilo Verme**
Ketogenik diyet, metabolizmayı hızlandırma ve iştahı azaltma dahil olmak üzere birçok yoldan kilo kaybını teşvik edebilir. Bu diyet, bir kişiyi doyuracak yiyeceklerden oluşur ve iştahı azaltabilecek hormonları azaltabilir. Bir 2013 meta-analizinde 13 farklı rastgele kontrollü denemenin sonuçlarına göre, ketogenik diyetleri takip eden insanlar, bir yıl boyunca düşük yağlı diyetleri takip edenlere göre 2 pound (yaklaşık 0.9 kg) daha fazla kilo kaybetti. Benzer şekilde, 11 çalışmanın incelendiği başka bir inceleme, ketogenik bir diyeti takip edenlerin, altı ay sonra düşük yağlı diyetleri takip edenlere göre 5 pound (yaklaşık 2.3 kg) daha fazla kilo kaybettiklerini gösterdi.
**2. Sivilceyi İyileştirir**
Sivilcenin birçok farklı nedeni vardır ve bazı insanlarda diyetle ve kan şekerleriyle ilişkili olabilir. İşlenmiş ve rafine karbonhidratlarla yüksek bir diyet, bağırsak bakterilerinin dengesini bozabilir ve kan şekerini önemli ölçüde yükseltebilir ve düşürebilir, her ikisi de cilt sağlığını olumsuz etkileyebilir. 2012 yılında yapılan bir çalışmaya göre, ketogenik bir diyetin karbonhidrat alımını azaltarak bazı insanlarda sivilce belirtilerini azaltabileceği bulunmuştur.
**3. Belirli Kanser Riskini Azaltabilir**
Ketogenik diyetin bazı kanserleri önlemeye veya tedavi etmeye yardımcı olabileceği etkileri araştırılmıştır. Bir çalışma, ketogenik diyetin bazı kanserlere sahip kişilerde kemoterapi ve radyasyon tedavisi ile birlikte kullanılması için güvenli ve uygun bir tamamlayıcı tedavi olabileceğini bulmuştur. Çünkü bu, kanser hücrelerinde normal hücrelere göre daha fazla oksidatif stres oluşturarak onların ölmesine neden olur. Daha yeni bir çalışma, ketogenik diyetin kan şekerini düşürdüğü için bazı kanserlerin riskini azaltabileceğini öne sürmektedir. Ancak ketogenik diyetin kanser tedavisinde bazı faydaları olabileceğini gösteren bazı ar
aştırmalar olsa da, bu alandaki çalışmalar sınırlıdır. Ketogenik diyetin kanserin önlenmesi ve tedavisindeki potansiyel faydalarını tam olarak anlayabilmek için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.
**4. Kalp Sağlığını İyileştirebilir**
Bir kişi keto diyetini takip ettiğinde, sağlıklı yiyecekleri seçmesi önemlidir. Bazı kanıtlar, sağlıklı yağları tercih etmenin, kızarmış yağlar gibi daha az sağlıklı yağlar yerine, kolesterolü azaltarak kalp sağlığını iyileştirebileceğini göstermektedir. 2017 yılında yapılan bir inceleme, keto diyeti takip eden hayvanlar ve insanlar üzerinde yapılan çalışmaların, bazı kişilerin toplam kolesterol, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) veya kötü kolesterol, trigliseritlerde düşüş ve yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) veya "iyi" kolesterolde artış yaşadığını gösterdi. Yüksek kolesterol seviyeleri, kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir. Bu nedenle, keto diyetinin kolesterol üzerindeki olumlu etkileri, diyetin kalitesine bağlıdır. Bu nedenle, keto diyetini takip ederken sağlıklı, besleyici yiyecekler tüketmek önemlidir.
**5. Beyin Fonksiyonunu Koruyabilir**
Bazı çalışmalar, keto diyeti sırasında oluşan ketonların nörokoruyucu faydalar sağladığını öne sürmektedir, yani beyin ve sinir hücrelerini güçlendirebilir ve koruyabilir. Bu nedenle, keto diyeti Alzheimer gibi durumları önlemeye veya yönetmeye yardımcı olabilir.
Ancak, keto diyetinin beyin üzerindeki etkileri hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
**6. Nöbetleri Azaltabilir**
Keto diyetindeki yağ, protein ve karbonhidrat oranı, vücudun enerjiyi nasıl kullandığını değiştirir ve ketozise neden olur. Ketozis, vücudun enerji kaynağı olarak keton cisimlerini kullanması anlamına gelir. Epilepsi Vakfı, ketozisin epilepsiye sahip kişilerde nöbetleri azaltabileceğini önermektedir, özellikle de diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermemiş kişiler üzerinde daha fazla etkisi olduğu görünmektedir.
2019 yılında yapılan bir inceleme, ketogenik diyetin, farklı mekanizmalar aracılığıyla epilepsi belirtilerini azaltabileceğini desteklemektedir.
**7. PCOS Belirtilerini İyileştirebilir**
Polikistik over sendromu (PCOS), fazla erkek hormonları, ovulasyon bozukluğu ve polikistik yumurtalıklara yol açabilen bir hormonal bozukluktur. Yüksek karbonhidratlı bir diyet, PCOS'lu kişilerde cilt sorunları ve kilo alımı gibi olumsuz etkilere neden olabilir. Ketogenik diyet ve PCOS üzerine pek çok klinik çalışma bulunmamaktadır. Ancak 2005 yılında yapılan bir pilot çalışma, ketogenik bir diyetin PCOS'un bazı belirtilerini, kilo kaybı, hormon dengesi, luteinize hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) oranları ve açlık insülin seviyeleri dahil olmak üzere, iyileştirebileceğini bulmuştur. 2019 yılında yapılan başka bir inceleme, ketogenik diyetin hormonal bozukluklar, PCOS ve tip 2 diyabet gibi hormonal bozuklukları olan insanlar için olumlu etkilere sahip olduğunu buldu. Ancak, bu çalışmaların çok çeşitli olduğuna ve ketogenik diyetin PCOS için genel bir tedavi olarak önerilmesi için çalışmaların çok çeşitli olduğuna dikkat çektiler.
**Riskler ve Komplikasyonlar**
Ketogenik diyet birçok sağlık faydasına sahip olabilir. Ancak uzun süreli olarak ketogenik diyeti sürdürmek, böbrek taşları, kanda fazla protein, mineral ve vitamin eksiklikleri ve karaciğerde yağ birikmesi gibi sağlık sorunlarını artırabilir. Keto diyeti, birçok kişi tarafından keto grip olarak bilinen olumsuz yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler, özellikle vücut yeni enerji kaynağına alışırken diyetin başlangıcında yaygındır. Keto diyetini takip etmemesi gereken bazı gruplar şunlardır:
- İnsüline bağımlı diyabeti olan kişiler
- Yeme bozukluğu olan kişiler
- Böbrek hastalığı veya pankreatit olanlar
- Hamilelik ve emzir
me dönemindeki kadınlar
- Tip 2 diyabet için sodyum-glukoz ko taşıyıcı 2 (SGLT2) inhibitörleri adı verilen bir tür ilaç kullananlar. Bu ilaç, kanındaki asitliği artıran tehlikeli bir durum olan diyabetik ketoasidoza yol açabilir.
**Sonuç olarak**
Herhangi bir diyet planını düşünmeden önce, özellikle bir sağlık sorununu veya hastalığı yönetmeye çalışan insanlar için, bir doktor, diyetisyen veya güvenilir sağlık uzmanı ile görüşmek önemlidir. Keto diyetini denemek isteyen kişilerin bir doktora başvurması ve diyabet, hipoglisemi, kalp hastalığı veya diğer sağlık sorunlarına sahip olup olmadıklarını kontrol etmeleri önerilir.
Unutmayın ki, ketogenik diyetin uzun vadeli faydaları hakkında yapılan çalışmalar yetersizdir. Bu diyetin daha uzun süre boyunca sürdürülmesinin, daha az kısıtlayıcı ve sağlıklı yeme alışkanlıklarına göre daha faydalı olup olmadığı belirsizdir. Ketogenik diyet karbonhidratları sınırlar veya ciddi şekilde kısıtlar. Ancak bazı karbonhidratlar sağlık faydaları sağlar. Daha az kısıtlayıcı bir yeme alışkanlığı için, insanların meyve, sebze gibi çeşitli besinler içeren bir diyet tüketmeleri önemlidir. Besin açısından zengin, lifli karbonhidratlar, sağlıklı protein kaynakları ve sağlıklı yağlar yanında tüketilmelidir.
**Sorular ve Cevaplar**
Soru: Keto diyetini güvenli bir şekilde ne kadar süre sürdürebilirim?
Cevap: Keto diyetinin potansiyel faydalarını destekleyen birçok araştırma bulunmaktadır, bunlar arasında kilo kaybı ve kan şekerinin düzenlenmesi bulunur. Ancak çoğu çalışma sadece birkaç hafta veya ay süren kısa süreli çalışmaları içerir. Bazı çalışmalar, keto diyetinin 2 yıl kadar uzun süreli takip edilmesinin faydalarını gösterir. Ancak keto diyetinin uzun süreli etkilerini keşfeden yeterli çalışma yoktur. Son birkaç yıl içinde yapılan bir kohort çalışması, 432,179 yetişkinin 25 yıl boyunca takip edilmesini içeriyordu ve yüksek veya düşük karbonhidrat alımının orta seviye karbonhidrat alımına göre ölüm riskini artırdığını buldu. Yani keto diyetini doğru bir şekilde kısa vadeli olarak takip ederseniz muhtemelen kilo kaybedersiniz, ancak araştırmalar, keto diyetinin uzun vadeli olarak takip edilmesinin muhtemelen en sağlıklı diyet olmadığını göstermektedir. Keto diyetini denemek istiyorsanız, bu beslenme düzenini birkaç ay sınırlı tutmanız ve ardından daha az kısıtlayıcı bir diyetle geri dönmeniz en iyisi olabilir. Hangi diyeti takip ederseniz edin, besin değeri yüksek, tam gıdalar tükettiğinizden emin olmanız önemlidir.
Ayrıca, keto diyetini uzun süre sürdürmek, bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu sorunlar şunları içerebilir:
**1. Böbrek Taşları:** Keto diyeti, idrardaki ürik asit ve kalsiyum oksalat seviyelerini artırabilir, bu da böbrek taşlarının oluşma riskini artırabilir.
**2. Kan Proteininde Artış:** Uzun süreli keto diyeti, kan protein seviyelerinin artmasına neden olabilir, bu da böbrek sağlığını etkileyebilir.
**3. Mineral ve Vitamin Eksiklikleri:** Keto diyeti sıklıkla bazı minerallerin ve vitaminlerin eksikliğine yol açabilir, özellikle potasyum, magnezyum, kalsiyum ve B vitaminleri gibi besin maddeleri eksik olabilir.
**4. Karaciğerde Yağ Birikimi:** Keto diyeti, karaciğerde yağ birikimine yol açabilir, bu da karaciğer sağlığını etkileyebilir.
Keto diyeti ayrıca "keto grip" olarak adlandırılan olumsuz yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler arasında kabızlık, yorgunluk, düşük kan şekeri, bulantı, kusma, baş ağrısı ve egzersiz tolere edebilirliğinin azalması yer almaktadır. Bu semptomlar özellikle diyetin başlangıcında vücudun yeni enerji kaynağına alışırken yaygındır.
Sonuç olarak, keto diyeti birçok kişi için potansiyel faydalar sağlayabilir, ancak uzun süreli olarak takip edilmesi bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, keto diyetini denemeden önce bir doktora başvurmanız ve sağlık durumunuzun bu diyeti takip etmek için uygun olup olmadığını kontrol etmeniz önemlidir. Herhangi bir diyet değişikliği yapmadan önce bir sağlık profesyoneli ile görüşmek her zaman en iyi yaklaşımdır.
04.10.2023 18:03 tarihinde Emre Ertürk tarafından yazıldı.